Στα τέλη του Απριλίου, ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO) διατύπωσε την εκτίμηση πως περίπου 1,6 δις εργαζόμενοι κινδυνεύουν να χάσουν την εργασία τους. Η έκθεση θεωρεί ότι η αύξηση στην παγκόσμια ανεργία φέτος θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματικότητα των μέτρων πολιτικής να διατηρήσουν τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας και παράλληλα να ενισχύσουν την απασχόληση.(1)
Για την Ελλάδα, οι προβλέψεις για την πορεία του φετινού ΑΕΠ ξεκινάνε από μείωση περίπου 4%-5% και φτάνουν σε μείωση κατά περίπου 10%-15%.(2)+(3) Οι ανησυχίες για τις συνέπειες από μία επερχόμενη οικονομική κρίση είναι εύλογες, καθώς είναι νωπές οι μνήμες από εκείνη των ετών 2010-2013, όταν με ετήσια συρρίκνωση του ΑΕΠ μεταξύ 4,5%-7,0%, η ανεργία εκτινάχθηκε στο 25%-27% και οι αυτοκτονίες ανήλθαν σε 500-550 ετησίως, παρουσιάζοντας μία μέση ετήσια αύξηση 150-200 περιστατικών σε σύγκριση με την προ 2010 περίοδο.(4) Αντίστοιχα στοιχεία για την εξέλιξη των θανάτων από εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια κατά την ίδια χρονική περίοδο θα συμπλήρωναν την εικόνα των συνεπειών.
Το ποια θα ήταν η εξέλιξη σε περίπτωση εφαρμογής άλλου μείγματος αντιμετώπισης του ιού, κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει, μόνο προβλέψεις μπορούν να γίνουν. Άλλωστε η συλλογή και η επεξεργασία πληροφοριών γύρω από τον ιό και τις επιπτώσεις του βρίσκονται σε εξέλιξη και ήδη υπάρχουν ανατροπές των αρχικών εκτιμήσεων.
Για παράδειγμα, περί τα μέσα Φεβρουαρίου ο κύριος Τσιόρδας είχε δηλώσει ότι «ο νέος κορονοϊός πιθανόν (εφόσον, δηλαδή, δεν προκύψουν δραματικές ανατροπές) να αποδειχθεί λιγότερο θανατηφόρος από ό,τι υπολογίζει σήμερα η επιστημονική κοινότητα, με βάση τα δεδομένα που έχει συλλέξει.»(5) Τότε το ποσοστό θνησιμότητας του ιού εκτιμάτο στο 2%, όταν με τον ιό SARS άγγιζε το 10%.
Την ίδια περίοδο ο πρύτανης του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής κύριος Δημόπουλος είχε αναφέρει ότι κάθε χρόνο περίπου 300.000 με 650.000 θάνατοι παγκοσμίως οφείλονται στην εποχική γρίπη.(5) Για να πάρει τη σκυτάλη περίπου στα μέσα του Μαρτίου ο κύριος Τσιόρδας δηλώνοντας ότι «τα κρούσματα γρίπης εξακολουθούν να είναι πολλά, η γρίπη εξακολουθεί να συμπεριφέρεται σαν μία πολύ επικίνδυνη και θανατηφόρα ασθένεια για ανθρώπους μεγάλων ηλικιών και αυξημένου κινδύνου, καθώς και ότι «Η γρίπη είναι ένας παγκόσμιος «φονιάς»».(6)
Όσον αφορά τα σχολεία, στα τέλη του Απριλίου ο κύριος Τσιόρδας ανέφερε ότι τα παιδιά δεν κολλάνε αλλά ούτε και μεταδίδουν τον ιό εύκολα. Τόνισε μάλιστα ότι όταν προτάθηκε να κλείσουν τα σχολεία, δεν υπήρχαν στην επιστημονική κοινότητα επαρκή στοιχεία. (7) Παραδέχθηκε δηλαδή, ότι λήφθηκε μία απόφαση δίχως τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα! Να θυμηθούμε ότι όταν αποφασίστηκε να κλείσουν τα σχολεία το δικαιολογητικό ήταν ότι τα παιδιά έως 12 ετών θεωρούνταν ως μία από τις κρίσιμες παραμέτρους στη μετάδοση του ιού.(7) Επίσης, ο σύμβουλος της κυβέρνησης για τον κορονοϊό κύριος Μόσιαλος, είχε προτείνει πριν τον κύριο Τσιόρδα το κλείσιμο των σχολείων για να αποφευχθεί η εξάπλωση του ιού, κάτι που αποδείχθηκε επιστημονικά ανεδαφικό.(18)
Για τα μοριακά τεστ, στα μέσα με τέλη Μαρτίου γίνονταν περίπου 900 τεστ την ημέρα και ο κύριος Τσιόρδας εκτιμούσε ότι το να κάναμε περισσότερα θα ήταν έως και σπατάλη. Αλλά στα τέλη Απριλίου τα τεστ φτάσανε στα 3.000 περίπου σε μία ημέρα!(7) Τελικά, δεν είναι σπατάλη;
Ένα σοβαρό στοιχείο προβληματισμού αποτελεί το γεγονός ότι πέρυσι τον Φεβρουάριο ο Ιατρικός Σύλλογος των Αθηνών ανέφερε ότι «ο αριθμός των θανάτων από τη γρίπη είναι μεγάλος συγκριτικά με άλλες χώρες της Ε.Ε., παρά τις καλύτερες κλιματολογικές συνθήκες, γεγονός που οφείλεται αφενός στην αδυναμία των δημοσίων δομών υγείας να αντιμετωπίσουν επαρκώς τα περιστατικά –με αποκορύφωμα την τραγική έλλειψη κλινών σε ΜΕΘ- και αφετέρου στην έλλειψη προληπτικής ενημέρωσης του πληθυσμού, για την ανάγκη αντιγριπικού εμβολιασμού.» Ταυτόχρονα, γινόταν λόγος για έλλειμμα στη στελέχωση των ΜΕΘ που έχει αποτέλεσμα να χάνονται ζωές, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της επιδημίας της γρίπης.(8)
Εύλογα λοιπόν, προκύπτει η απορία αν φέτος έγιναν εγκαίρως οι κατάλληλες ενέργειες ώστε να καλυφθούν τα συγκεκριμένα κενά και οι ελλείψεις, τα οποία ήταν ήδη γνωστά από πέρυσι και σε ποιο βαθμό καλύφθηκαν. Εδικά μάλιστα που ο κύριος Τσιόρδας τον Φεβρουάριο χαρακτήριζε τη γρίπη φονιά. Επίσης, σε ποιο βαθμό καλύφθηκαν μετά το ξέσπασμα του κορονοϊού. Επίσης, ποιος είναι ο σχεδιασμός για τη συνολική κάλυψή τους.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η συνέντευξη του Διευθυντή του Κέντρου Metrics στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και καθηγητή Παθολογίας, Έρευνας και Πολιτικής Υγείας, Δρ Ιωάννη Ιωαννίδη στον Εθνικό Κήρυξ, στις 8 Απριλίου του 2020.(9)
«Η αρχική πρόβλεψη που έγινε από τη συγκεκριμένη ομάδα στο Imperial College μιλούσε για πάνω από 2 εκατ. νεκρούς στις ΗΠΑ και 500 χιλιάδες στη Μεγάλη Βρετανία. Οι παράμετροι ήταν ανεδαφικές και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Διόρθωσαν κάποιες από τις παραμέτρους, προβλέποντας έναν πολύ μικρότερο αριθμό θανάτων.»
Να παρεμβάλουμε εδώ την τρομακτική πρόβλεψη του καθηγητή μαθηματικών στο ΜΙΤ κυρίου Κωνσταντίνου Δασκαλάκη στις αρχές Απριλίου του 2020, που τόσο προβλήθηκε από τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, ότι «Αν δεν λαμβάναμε μέτρα θα είχαμε έως και 500.000 θύματα στην Ελλάδα»!(10)
Συνεχίζοντας, ο καθηγητής Ιωαννίδης αναφέρει ότι «Από το πανεπιστήμιο του Μιλάνου ανακοινώθηκε χθες μια εκτίμηση ότι ίσως ένα 20% του ιταλικού πληθυσμού έχει μολυνθεί. Ο αριθμός των μολυσμένων ατόμων είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των ατόμων που έχουμε τεκμηριώσει τη λοίμωξη. Αυτό σημαίνει, αφενός, ότι η πιθανότητα να πεθάνει κάποιος αν προσβληθεί από τον κορονοϊό είναι πάρα πολύ μικρότερη απ’ ό,τι νομίζαμε αρχικά. Είχε επικρατήσει σχεδόν ότι αν κολλήσεις, θα πεθάνεις. Το ποσοστό θνητότητας εκτιμώ ότι θα είναι λίγο –αλλά όχι θεαματικά- μεγαλύτερο από την εποχική γρίπη.»
Να παρεμβάλουμε στο σημείο αυτό τις επιφυλάξεις που είχε εκφράσει ο κύριος Μόσιαλος περί τα μέσα Απριλίου για τη μελέτη του πανεπιστημίου του Στάνφορντ του καθηγητή Ιωαννίδη, από την οποία προέκυπταν αναλογικά και ενδεικτικά 100.000-200.000 κρούσματα στην Ελλάδα, δηλαδή το 1%-2% του ελληνικού πληθυσμού.(11) Μετά όμως, από τα ευρήματα όμως και του πανεπιστημίου του Μιλάνου οι επιφυλάξεις του κυρίου Μόσιαλου ίσως να μην δικαιολογούνται.
Η εν λόγω μελέτη διεξήχθη στις αρχές Απριλίου και ήταν η πρώτη μεγάλη του είδους της στις ΗΠΑ. Η θνητότητα υπολογίστηκε μεταξύ 0,125 με 0,2%, ενώ με βάση τα στοιχεία του πανεπιστημίου John Hopkins ήταν 6,89%. Τα δεδομένα αυτά «τάραξαν» τα επιδημικά μοντέλα που είχαν χρησιμοποιηθεί για τον σχεδιασμό των lockdown. Ο Jayanta Bhattacharya του Stanford εξήγησε όμως, πως είναι απαραίτητο να γίνουν παρόμοιες έρευνες σε όλη τη χώρα.(12)
Αλλά και ο κύριος Τσίορδας νωρίτερα, στις 22-23 Μαρτίου, είχε δηλώσει ότι «Τουλάχιστον οκτώ με δέκα χιλιάδες είναι όσοι έχουν μολυνθεί αυτή τη στιγμή στη χώρα μας από τον κορονοϊό. Οι αριθμοί αυτοί προκύπτουν από τα μαθηματικά μοντέλα που συνεχίζουμε να παρακολουθούμε για την διασπορά του ιού στη χώρα μας.» Έκτοτε όμως, δεν ξαναφέρθηκε σε παρόμοιες εκτιμήσεις για τη διασπορά και παρουσίαζε μόνο τα καταγεγραμμένα κρούσματα. Γιατί άραγε; Μήπως τα μοντέλα εκτιμούσαν αυξητική τάση της διασποράς και κάποιος ή κάποιοι δεν τα θεωρούσαν και αυτά αξιόπιστα; Τότε, την τρομακτική υποθετική εκτίμηση θανάτων με αντίστοιχα μαθηματικά μοντέλα του καθηγητή Δασκαλάκη γιατί δεν βγήκε κανείς να την αξιολογήσει ως υπερβολική;
Όσον αφορά τη Νέα Υόρκη και την Ιταλία, ο καθηγητής Ιωαννίδης εξήγησε στο άρθρο του πως «το επιδημικό κύμα είναι οξύ. Ξαφνικά σου φέρνει μαζεμένα περιστατικά. Σε κάποια μέρη τα νοσοκομεία το χειμώνα λειτουργούν πολύ κοντά σε πλήρη κάλυψη, ακόμη και σε φυσιολογικές συνθήκες. … Επίσης, συγκεκριμένες περιοχές έχουν μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού και πολύ περισσότερες επαφές ατόμων σε μαζικές συναθροίσεις, σε χώρους που συγχρωτίζονται πολύ. … Είναι λάθος να αρχίσεις να κάνεις μαζικές εισαγωγές ασθενών στα νοσοκομεία. Η συγκεκριμένη λοίμωξη, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν δημιουργεί μεγάλα προβλήματα: Ως επί το πλείστον περνάς ένα κρύωμα, είσαι καταβεβλημένος, αλλά περνάει. … Είδαμε στην Ευρώπη να κρατάνε περιστατικά στο νοσοκομείο, να γεμίζει το νοσοκομείο και να δημιουργείται πρόβλημα με νοσοκομειακές λοιμώξεις. Μολύνθηκαν γιατροί. Αυτό φέρνει δευτερογενή προβλήματα, διότι αποσύρονται οι μολυσμένοι γιατροί και μειώνεται το διαθέσιμο προσωπικό. Νομίζω ότι έτσι έγινε και στη Νέα Υόρκη.»
Σχετικά με την Ελλάδα, ο καθηγητής τόνισε ότι «Η Ελλάδα έχει μάλλον την τύχη να την προστατεύει το καλό της κλίμα και παρά τη λανθασμένη στρατηγική να μην γίνουν εκτεταμένα τεστ έχουμε αποφύγει τους μεγάλους αριθμούς νεκρών μέχρι τώρα, αν και ο αριθμός των νεκρών ανά εκατομμύριο πληθυσμού είναι διπλάσιος από ό,τι στο Τέξας και δεν είναι καλύτερος ούτε από τα υπόλοιπα κράτη της Βαλκανικής. Έστω και τώρα πρέπει να αρχίσουμε να κάνουμε πολύ περισσότερα τεστ για να δούμε ποιοι είναι μολυσμένοι και ειδικά αυτούς να τους απομονώσουμε. … Το κόστος για μια μελέτη 5.0000 ατόμων είναι περίπου 50.000 ευρώ και διακυβεύουμε τεράστια καταστροφή της Ελλάδας, αν συνεχίσουμε με τυφλά μέτρα lockdown επί μακρόν. Όπως δείξαμε σε μελέτη που δημοσιεύσαμε με την καθηγήτρια του πανεπιστημίου City του Λονδίνου κυρία Χαριτίνη Σταυροπούλου, η οικονομική κρίση που πέρασε η Ελλάδα στοίχισε περίπου 3.000 ανθρώπινες ζωές τον χρόνο. Ένα μικρό κομμάτι μόνο ήταν οι περισσότερες αυτοκτονίες, το μεγαλύτερο ήταν χειροτέρευση της εξέλιξης σε συχνά νοσήματα όπως στεφανιαία νόσος.»
Για την εξέλιξη του ιού, ο καθηγητής αναφέρει «Σας παραπέμπω και σε εργασίες από σοβαρούς συναδέλφους, π.χ. από το Ροκφέλερ, που λένε ότι το lockdown με αυτήν τη μορφή, εάν παραμείνει ίσως κάνει κακό για την πορεία της επιδημίας, να μην επιτευχθεί δηλαδή η επιπέδωση της καμπύλης «flatten the curve» αλλά η διεύρυνσή της καμπύλης «broaden the curve», παρατείνοντας το πρόβλημα. Επίσης, είναι αμφίβολο αν μπορεί καν να εφαρμοστεί η τυφλή μαζική καραντίνα. Δεν είναι πιόνια οι άνθρωποι να τους πεις να μην κινούνται και να μείνουν ακίνητοι. … Η λύση στο επόμενο βήμα εξαρτάται από τα δεδομένα, που μπορεί να είναι διαφορετικά για κάθε χώρα και περιοχή.»
Σε πιο πρόσφατο άρθρο του στους Τάιμς του Λονδίνου, ο καθηγητής αναφέρει επίσης πως «όσο περνάει ο χρόνος, προκύπτει μια πιο αισιόδοξη εικόνα σχετικά με τις αρχικές «τρομοκρατικές» στατιστικές, που οδήγησαν πολλές κυβερνήσεις να «κατεβάσουν ρολά» στις οικονομίες τους και να βάλουν σε καραντίνα τον πληθυσμό τους. … Οι ερευνητές έχουν ελέγξει για αντισώματα γενικούς πληθυσμούς και έχουν φθάσει στο ίδιο συμπέρασμα: ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί από Covid-19, είναι πολλές φορές μεγαλύτερος από ό,τι δείχνουν οι επίσημες στατιστικές. … τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα ότι η Covid-19 είναι πολύ λιγότερο θανατηφόρα από τη γρίπη. … ο ιός μπορεί να αποβεί ολέθριος σε όσους διαμένουν σε οίκους ευγηρίας: σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες περίπου οι μισοί θάνατοι προέρχονται από τέτοιες εγκαταστάσεις. … οι δυσανάλογα πολλοί θάνατοι σε μέρη όπως το Μπέργκαμο της Ιταλίας και το Κουίνς της Νέας Υόρκης, αποδίδονται κυρίως στο ότι μολύνθηκε μεγάλο ποσοστό του ιατρικού προσωπικού, που μετέδωσε τον κορονοϊό σε ήδη ασθενείς (με άλλη πάθηση). … η προσεκτική άρση των περιοριστικών μέτρων (lockdown) δεν πρέπει να θεωρηθεί ως προσπάθεια για επίτευξη ανοσίας της αγέλης –μια ασύνετη στρατηγική για μια λοίμωξη που τόσο εύκολα μολύνει νοσοκομεία και γηροκομεία.» (14)
Μεγάλο στοίχημα δόθηκε και δίνεται από χώρες που δεν επέλεξαν το αυστηρό lockdown, όπως η Σουηδία, η Λευκορωσία, η Ισλανδία, η Νότιος Κορέα και η Ταϊβάν. Η κυβέρνηση της Σουηδίας έχει δεχθεί αμέτρητα πυρά για την πολιτική της να διατηρήσει ανοιχτά τα σχολεία, τα μπαρ, τα εστιατόρια. (15) Πρόσφατα όμως, στα τέλη Απριλίου, ο Dr. Micheal Riyan του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας διευκρίνισε σχετικά με το θέμα: «Υπάρχει, νομίζω, η αντίληψη ότι η Σουηδία δεν έθεσε σε ισχύ περιοριστικά μέτρα και απλώς επέτρεψε στη νόσο να εξαπλωθεί. Τίποτε δεν απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Έθεσε σε εφαρμογή μια πολύ ισχυρή δημόσια πολιτική για την κοινωνική αποστασιοποίηση και την προστασία των ανθρώπων σε οίκους ευγηρίας. Αυτό που έκανε διαφορετικά ήταν ότι βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στις σχέσεις με τους πολίτες και την ικανότητα και προθυμία τους να προσαρμοστούν στην κοινωνική αποστασιοποίηση και να επιβάλουν αυτοέλεγχο. Νομίζω ότι αν πρόκειται να φθάσουμε σε μια νέα κανονικότητα η Σουηδία αποτελεί μοντέλο αν θέλουμε να επιστρέψουμε σε μια κοινωνία χωρίς lockdown.» (16)
Ο σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης για τον κορονοϊό και πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και κυβερνητικός εκπρόσωπος της κυβέρνησης του Γεωργίου Ανδρέα Παπανδρέου, καθηγητής πολιτικής της υγείας στη Σχολή Οικονομικών του Λονδίνου κύριος Ηλίας Μόσιαλος σε ανάρτησή του στις 4 Μαΐου του 2020, αφού πρώτα ανέλυσε τα μοντέλα αντιμετώπισης που υιοθετήθηκαν παγκοσμίως και υπερασπίστηκε τη λύση του σκληρού lockdown στην Ελλάδα, κατέληξε ότι «Επειδή όμως το lockdown δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα γιατί τα υπόλοιπα προβλήματα που δημιουργεί (όπως οικονομικά, κοινωνικά, ψυχολογικά) θα έχουν μεγαλύτερες επιπτώσεις από τον ίδιο τον κορονοϊό στη συνέχεια, για αυτό αρχίζουν οι στρατηγικές σταδιακής αποκλιμάκωσης. … Άρα ο καλύτερος συνδυασμός είναι η χρυσή τομή μεταξύ των δύο προσεγγίσεων. Αποκλιμάκωση μεν, με φυσική απόσταση, με μάσκες, με μεγάλη προσοχή στους ηλικιωμένους και στους ευπαθείς, αλλά πιο αυστηρή από της Σουηδίας και ταυτόχρονα με αύξηση των τεστ και της πληθυσμιακής ιχνηλάτησης, όπως στις άλλες δύο χώρες.» (17)
Θα μάθουμε όμως, ποτέ αν υπήρχε δυνατότητα εγκαίρου σχεδιασμού και απόκτησης υποδομής διενέργειας τεστ ιχνηλάτησης του ιού στην Ελλάδα, τη στιγμή που ο κύριος Τσιόρδας, δήλωνε τον Μάρτιο ότι δεν είναι απαραίτητα; Θα μάθουμε αν υπήρχε δυνατότητα έγκαιρης προετοιμασίας του δημοσίου συστήματος υγείας, όταν τον Φεβρουάριο ο κύριος Τσιόρδας δήλωνε ότι ο κορονοϊός θα είναι πιο ανώδυνος από την εποχική γρίπη; Όταν ο Ιατρικός Σύλλογος είχε από πέρυσι τονίσει τα τραγικά κενά και τις ελλείψεις στο σύστημα υγείας της χώρας μας; Αν οι παράπλευρες απώλειες του lockdown είναι ευρύτερες από εκείνες από τον ίδιο τον ιό ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Ο κύριος Μόσιαλος δεν αναφέρθηκε σε αυτά τα εύλογα ερωτήματα. Ίσως να υπάρχουν υπερασπιστικά επιχειρήματα. Αν και όταν τα ακούσουμε θα φανεί και η πειστικότητά τους. Εκτός αυτών, η μέτρηση της χρησιμότητας του αυστηρού lockdown δεν έχει παγιωθεί, καθώς τα δεδομένα εξελίσσονται και θα μεταβάλλονται για μήνες ακόμα.
Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί ότι το 2011-2012 ο κύριος Μόσιαλος σε τηλεοπτική εκπομπή είχε δηλώσει πως «Όταν επομένως λέμε ότι ο Γερμανός έχει διπλάσιο κατά κεφαλήν εισόδημα, ο Δανός πολύ παραπάνω από διπλάσιο και δεν έχει τα ποσοστά της ιδιοκτησίας τα οποία έχει ο Έλληνας πολίτης, αλλά είναι αυτός ο πολίτης που δεν τα έχει ο οποίος μας δανείζει κατ’ επανάληψη για να τα έχουμε εμείς. Εδώ ας έρθουμε λίγο στα ίσια μας.»(19) Δεν διευκρίνισε όμως με ποιο τρόπο οι Γερμανοί πολίτες δάνεισαν τους Έλληνες για να κτίσουν τα σπίτια τους. Αν εννοεί μέσω της παροχής των δανείων του ESM(20) τότε είναι αδύνατον να μην γνωρίζει ότι καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν κατέβαλε μετρητά παρά μόνο εγγυήσεις, για να δανειστεί το ελληνικό κράτος και όχι οι Έλληνες ιδιοκτήτες σπιτιών, εξαιτίας της κάκιστης διαχείρισης από το πολιτικό σύστημα, που ο κύριος Μόσιαλος εκπροσωπούσε τότε ως κυβερνητικός εκπρόσωπος και τώρα αποτελεί πάλι μέρος του. Ίσως σήμερα ο κύριος Μόσιαλος να έχει αλλάξει άποψη περί του θέματος. Θα είχε ενδιαφέρον να το μαθαίναμε.
Πλέον, ο κύριος Μόσιαλος φαίνεται πως σταδιακά και με διαφορετική εκφραστική διατύπωση προσεγγίζει τις απόψεις του κυρίου Ιωαννίδη, ο οποίος τον Μάρτιο λοιδορήθηκε για τις θέσεις που εξέφρασε σε τότε άρθρο του. Όμως, ο κύριος Ιωαννίδης αναγνωρίστηκε πριν λίγες εβδομάδες ως ο Έλληνας ερευνητής με την μεγαλύτερη απήχηση και επιρροή παγκοσμίως, καταλαμβάνοντας την 87η θέση στη λίστα Highly CitedReasearchrs (h>100) της Webometrics. Η λίστα περιλαμβάνει επιστήμονες εν ζωή και μη. Στην ίδια λίστα, λίγο πιο κάτω, βρίσκεται και ο καθηγητής κύριος Γιώργος Χρούσος της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών. Ο κύριος Μόσιαλος και ο κύριος Τσιόρδας δεν υπάρχουν στη λίστα!(21)
Σοβαρό είναι και το ζήτημα που προέκυψε στη γενέτειρα της δημοκρατίας, την πατρίδα μας, με τον τρόπο και τις μεθόδους υιοθέτησης στο ζήτημα του κορονοϊού. Υψηλά ιστάμενα πρόσωπα με ύφος καταδιωκτικό, επιβαλλόμενα πρόστιμα, προτροπές για εισαγγελικές παρεμβάσεις, άσκηση κοινωνικού μπούλινγκ, μέτρηση της χριστιανικής πίστης, ύφος επιστημονικής βεβαιότητας βασισμένης όμως σε ανεπαρκή δεδομένα, μη παραδοχή του ανεπαρκούς επιπέδου παροχών του εθνικού συστήματος υγείας, ελλιπείς χρονικά και αριθμητικά ενέργειες κάλυψης των κενών σε γιατρούς, σε νοσηλευτές και σε υλικοτεχνική νοσοκομειακή υποδομή. Το οξύμωρο είναι ότι αυτά τα πρόσωπα εμφανίζονται να απολαμβάνουν υψηλής δημοσκοπικής δημοφιλίας.
Αντίθετα, η καθηγήτρια λοιμωξιολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών κυρία Ελένη Γιαμαρέλλου κατακρίθηκε στις αρχές Μαρτίου για τη δήλωσή της σχετικά με τη Θεία Κοινωνία ότι «Το μεγαλύτερο μυστήριο, ή το πιστεύεις και κοινωνείς κανονικά ή δεν το πιστεύεις και δεν κοινωνείς.» (22)
Αλλά, η άποψη του κυρίου Μόσιαλου για τη Θεία Κοινωνία, ότι «θα πρέπει να αποφευχθεί με τη σημερινή της μορφή, μέχρι να έχουμε ασφαλές εμβόλιο», όχι μόνο δεν κατακρίθηκε, αλλά προβλήθηκε από την πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης ως ξεκάθαρη ή προειδοποιητική θέση.(23) Δεν διευκρίνισε όμως ο κύριος Μόσιαλος σε ποια επιστημονικά ευρήματα σχετικά με την Θεία Κοινωνία και όχι απλά για το σάλιο, όπως ανέφερε και η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων κυρία Νίκη Κεραμέως, στηρίζει τη θέση του.(24) Εκτός αν πιστεύουν ότι η Θεία Κοινωνία ανήκει στην ίδια κατηγορία με το μοίρασμα της Ινδιάνικης πίπας της ειρήνης. Άποψη προσωπική και καθόλα σεβαστή, αλλά όχι επιστημονική. Επιτέλους, ας διευκρινίσουν τι αποτελεί ατομικό πιστεύω και τι επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση.
Άλλωστε, ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ κύριος Ιωάννης Κουντουράς με επιστολή του στην επιτροπή ειδικών του υπουργείου Υγείας, η οποία έμεινε αναπάντητη, επεσήμανε ότι τυχόν θέση πως ο ιός μεταδίδεται με την Θεία Κοινωνία στερείται σχετικής βιβλιογραφικής τεκμηρίωσης και δεν προκύπτει από επιδημιολογικά δεδομένα. Αντίθετα, όπως αναφέρει, σχετική μελέτη που διεξήχθη στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης έδειξε πως δεν υπάρχει μετάδοση ασθενειών από τη Θεία Κοινωνία. Το ίδιο αναφέρει και για άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε σε έγκριτο περιοδικό του εξωτερικού (Journal of Infection).(26)
Επίσης, ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. κύριος Απόστολος Χατζητόλιος, διευθυντής της Α΄προπαιδευτικής παθολογικής κλινικής του ΑΧΕΠΑ, αντιπρόεδρος της Εταιρείας Παθολογίας Ελλάδος και της Επαγγελματικής Ένωσης Παθολόγων Ελλάδος, σε πρόσφατη συνέντευξή του τόνισε: «Με το Σώμα και το Αίμα Χριστού λοιπόν, είναι δυνατόν να μεταδοθούν ασθένειες; Αυτό εξάλλου, ακόμη και τυπικά επιστημονικά να το πάρει κανείς δεν έχει παρατηρηθεί! Επί χρόνια, δεν έχει υπάρξει περιστατικό μόλυνσης του Ιερέως, ο οποίος παίρνει στο τέλος ό,τι υπολείπεται από το Άγιο Δισκοπότηρο! … Κι εγώ λέω, ωραία, και δεν είχαμε κορονοϊό, δεν υπάρχουν άλλες ασθένειες; Άρα, να απαγορευθεί τελείως η Θεία Κοινωνία, διότι είναι επικίνδυνο να μεταδοθούν οι άλλες ασθένειες. … Δεν είναι μόνο ότι απαγορεύθηκε, αλλά ο κόσμος οδηγείται σε μία σκέψη ανατροπής της πραγματικότητας, αυτού που πράγματι είναι η Θεία Κοινωνία!»(25)
Αν λοιπόν, είχε βάση η αντίθετη άποψη τότε οι ιερείς θα ήταν είδος προς εξαφάνιση, καθώς είτε θα είχαν πεθάνει από τη μετάδοση τόσων υφιστάμενων ασθενειών, είτε δεν θα δεχόντουσαν να γίνουν ιερείς υπό το φόβο της θνησιμότητας. Ούτε βέβαια, διατυπώνεται από τους αμφισβητίες της Θείας Κοινωνίας μία πρόταση να γίνει σχετική έρευνα από κοινά αποδεκτή επιστημονική ομάδα.
Όμως, η επιστολή του καθηγητή Κουντουρά παρόλο που δόθηκε στα μέσα ενημέρωσης δεν προβλήθηκε ιδιαίτερα. Ούτε και η συνέντευξη του καθηγητή Χατζητόλιου προβλήθηκε από τα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Γιατί;
Πάντως, τα μέχρι σήμερα μεγέθη των καταγεγραμμένων θυμάτων και κρουσμάτων από τον κορονοϊό στις χώρες που δεν έλαβαν αυστηρά μέτρα lockdown, συγκριτικά με άλλες που έλαβαν, παρουσιάζουν αναντιστοιχίες. Σε κάποιες υπάρχουν περισσότεροι θάνατοι ή κρούσματα σε σχέση με εκείνες με το σκληρό lockdown, σε άλλες λιγότερα ή σχετικά ίδια σε πληθυσμιακά συγκρίσιμα μεγέθη. Για παράδειγμα, η Λευκορωσία έχει πολύ λίγους θανάτους αλλά σχετικά μεγάλο αριθμό κρουσμάτων. Η Ταϊβάν και η Ισλανδία το ίδιο. Η Σουηδία έχει υψηλά συγκριτικά μεγέθη τόσο θυμάτων όσο και κρουσμάτων.(27)
Ασφαλή λοιπόν, συμπεράσματα από τον τρόπο αντιμετώπισης του κορονοϊού, θα προκύψουν μετά το πέρασμα του ερχόμενου χειμώνα, ίσως και ολόκληρου το επόμενου έτους, αφού θα έχει φανεί αν εκτός των συνολικών άμεσων θυμάτων από τον ιό, επέλθουν και έμμεσα-άμεσα θύματα και σε ποιο μέγεθος. Μέχρι τότε, θα ήταν συνετό οι θριαμβολογίες ή οι επικρίσεις να παραμείνουν στην άκρη. Να τίθενται ερωτήματα και προβληματισμοί, αλλά χωρίς εμπάθεια ή κακή προαίρεση ή σκοπιμότητα ή προκατάληψη ή κατάκριση. Χωρίς η όποια λήψη μέτρων να περιέχει πανικό, τρομολαγνεία, μεροληψία, κατάργηση συνταγματικά κατοχυρωμένων ανθρωπίνων ελευθεριών και εφαρμογών παρακολούθησης-καταγραφής προσωπικών δεδομένων τύπου μεγάλου αδελφού.
Ταυτόχρονα, να πετάξουμε, επιτέλους, τις κομματικές παρωπίδες και να ξεφύγουμε από ακραίες ορθολογιστικές μεθόδους. Η ανθρώπινη υπόσταση δεν αποτυπώνεται με υλιστικές ιδεολογίες τύπου σοσιαλισμού, κομμουνισμού και νεοφιλελευθερισμού. Οι δε επιστήμονες αγωνίζονται να κατακτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερη γνώση ώστε να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους. Δεν είναι παντογνώστες, ούτε πρόκειται να γίνουν. Η ερμηνεία της λειτουργίας του σύμπαντος κόσμου και της γήινης φύσης παραμένει και θα παραμείνει σε σημαντικό βαθμό απροσέγγιστη, απλούστατα γιατί ο άνθρωπος δεν είναι Θεός.
Μαργέλης Κωνσταντίνος
Άγιος Πέτρος, 13 Μαΐου 2020
Υ.Γ. Πρόσφατα το προοδευτικά νεοφιλελεύθερο πολιτικό κατεστημένο, μέσω της επιτροπής «Ελλάδα 2021», χαρακτήρισε τον Καποδίστρια «δικτάτορα» και την διακυβέρνησή του δεσποτεία!(28) Δεν αναφέρουν όμως, ότι εκλέχτηκε κυβερνήτης από την Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας παμψηφεί, η οποία ήταν εκείνη που του απέστειλε επιστολή-πρόσκληση να αναλάβει κυβερνήτης της χώρας.(29) Αποσιωπούν ότι ο Καποδίστριας όχι μόνο δεν έλαβε ποτέ κυβερνητικό μισθό, αλλά προσφέροντας όλη την προσωπική του περιουσία ίδρυσε εκ θεμελίων το ελληνικό κράτος, ότι με τον στρατό που οργάνωσε απελευθέρωσε την Στερεά Ελλάδα(30) και πως με τις διπλωματικές του ενέργειες υποχρέωσε του «συμμάχους» να υπογράψουν το 1830 το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Την πρώτη διεθνή διπλωματική πράξη αναγνώρισης ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους!(31) Ούτε αναφέρουν πως είναι ο θεμελιωτής του πιο δημοκρατικού συντάγματος παγκοσμίως, εκείνου του ελβετικού κράτους, καθώς και ότι οι Ελβετοί τον τιμούν ως εθνικό ήρωα.(32) Ο δε φάκελος της δολοφονίας του παραμένει εδώ και 190 χρόνια απόρρητος στα αρχεία του «φιλελεύθερου» αγγλικού Foreign Office.(33) Γιατί δεν ασχολείται η επιτροπή με το ζήτημα αυτό; Γιατί δεν παραδειγματίζονται η κυρία Αγγελοπούλου, τα μέλη της επιτροπής και η ιθύνουσα πολιτική τάξη, προσφέροντας έστω ένα μέρος της περιουσίας τους στο ασθμαίνον ελληνικό κράτος, αντί κάποιοι να διατυμπανίζουν πως επιστρέφουν το 50% ενός ή δύο παχυλών μισθών που όμως το ίδιο το κράτος τους καταβάλει;
Να τονιστεί ακόμα, ότι από το λογότυπο της κυματιστής σημαίας του «Ελλάδα 2021» απουσιάζει ο σταυρός, όταν σε όλα τα λάβαρα της επαναστάσεως υπήρχε μόνο ο σταυρός. Οι κυματιστές λωρίδες τότε δεν υπήρχαν. Τα μέλη της επιτροπής κράτησαν αυτό που τότε δεν υπήρχε και αυτό που τότε μόνο υπήρχε το έσβησαν. Γιατί; Ο πρωθυπουργός, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, οι πολιτικοί αρχηγοί, τα κυβερνητικά στελέχη και το σύνολο του πολιτικού κόσμου, όλοι κωφεύουν. Γιατί;
