ρεπορτάζ : Βιβιάννα Βαρδή
Προ ημερών βρέθηκε στην Λευκάδα ο σεισμολόγος Γιώργος Δρακάτος από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών για κάτι πολύ σημαντικό. Την εγκατάσταση προγραμμάτων στα γραφεία της ΠΕΔ (ένωση Δήμων ) πρώην ΤΕΔΚ στην κεντρική αγορά ώστε να γίνει ουσιαστικά το κέντρο παρακολούθησης των εξελίξεων των σεισμικών φαινομένων της περιοχής του Ιονίου. Τι συνέβη όμως μας εξήγησε αναλυτικά ο κ. Δρακάτος αλλά και ο Νίκος Σταματέλος, ο άνθρωπος που πάλεψε όσο κανένας περίπου 20 χρόνια τώρα για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο σήμερα.
«Έχουμε μια μακροχρόνια συνεργασία με την τότε ΤΕΔΚ (Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων ) στην Λευκάδα μέσω Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραμμάτων. Τώρα λοιπόν βρεθήκαμε στην Λευκάδα στα πλαίσια ενός προγράμματος interreg μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας το οποίο έχει την ονομασία Otrions και αφορά τις περιοχές του Οτράντο και του Ιονίου Πελάγους. Στα πλαίσια αυτά έγινε προμήθεια με χρήματα του προγράμματος επιστημονικών οργάνων όπως σεισμογράφων , gps και παλιρροιογράφου. Εκ μέρους του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου που συμμετέχει στο έργο εγκαταστήσαμε στην ΠΕΔ (ένωση δήμων) στην Λευκάδα διάφορα προγράμματα που επιτρέπουν σε πραγματικό χρόνο παρακολούθησης την εξέλιξη των φαινομένων. Δηλαδή θα μπορούνε να παρακολουθήσουν όταν γίνεται ο σεισμός αυτά που καταγράφει ο παλιρροιογράφος, οι σεισμογράφοι να είναι γεγονότα που γίνονται εκείνη τη στιγμή. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα διότι θα μπορεί όποιος θέλει να παρακολουθεί τη στιγμή που είναι σε εξέλιξη το φαινόμενο την πορεία του. Μέσα από την διαδίκτυο και τη σελίδα του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου με αυτή την εξέλιξη μπορεί κανείς να ενημερωθεί ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά την καταγραφή του φαινομένου για λεπτομέρειες και την εξέλιξή του. Όμως επειδή αυτό γίνεται αυτόματα χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση θα χρειαστεί αμέσως μετά την γνωστή επεξεργασία που γίνεται και που γι αυτή την επεξεργασία χρειάζεται το απαραίτητο 10λεπτο ανάλογα με την περίπτωση.» Και επειδή όπως λέει και ο κ. Δρακάτος η Λευκάδα , Κεφαλονιά και Ζάκυνθος έχουν το ατυχές προνόμιο της υψηλότερης σεισμικότητας πανευρωπαϊκά τον ρωτήσαμε για τα όσα πρόσφατα κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο από ξένα κέντρα σχετικά με μεγάλο σεισμό στην Ελλάδα: « Δεν υπάρχει καμία επιστημονική βάση σε αυτά που διαδίδονται. Ακούγονται δε και μεγέθη πάρα πολύ μεγάλα που δεν έχουν συμβεί ποτέ στον ελλαδικό χώρο για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχουν ρήγματα με τόσο μεγάλο μήκος που να μπορούν να δώσουν σεισμούς με αυτά τα μεγέθη. Επίσης πρόγνωση με την έννοια της πρόγνωσης βραχείας διάρκειας , δηλαδή να σας πούμε τι θα γίνει την άλλη εβδομάδα, δεν υπάρχει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως. Δυστυχώς ακόμη δεν έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο. Αυτό που έχουμε καταφέρει είναι να κάνουμε σωστά εκτιμήσεις. Ξέρουμε δηλαδή, παράδειγμα, ότι η περιοχή των Ιονίων έχει πολύ μεγάλη σεισμικότητα. Αυτό το γνωρίζουμε και για άλλα μέρη στην Ελλάδα (Κορινθιακός, Β. Αιγαίο κλπ) Άρα σε μεσοπρόθεσμη πρόγνωση γνωρίζουμε σε ποιες περιοχές περιμένουμε μεγάλους σεισμούς και επίσης έχουμε καλή εκτίμηση των μέσων μεγεθών που περιμένουμε σε αυτές τις περιοχές. Αυτά μπορεί να μην είναι τόσο χρήσιμα στον κόσμο είναι όμως πολύ χρήσιμα στην πολιτεία ώστε να μπορέσει να δώσει εντολές για σωστούς αντισεισμικούς και οικοδομικούς σχεδιασμούς, που είναι και το πιο σωστό. Οι σεισμοί δεν πρόκειται να σταματήσουν ποτέ. Το θέμα είναι η πρόληψη και επίσης δουλεύουμε για την πρόγνωση που όμως δεν την έχουμε φτάσει ακόμη».
Νίκος Σταματέλος
«Ολοκληρώσαμε , όπως είπε και ο κ. Δρακάτος, στα πλαίσια του προγράμματος Otrions την εγκατάσταση των μηχανημάτων στη χώρα μας , όπως προβλέπονταν. Δηλαδή ένας παλιρροιογράφος στην Κέρκυρα, ένας σεισμογράφος στη Ζάκυνθο και το κέντρο παρακολούθησης που είναι στην Λευκάδα μια και σαν ΤΕΔΚ είχαμε κάνει εμείς αυτή την πρόταση. Συμμετέχει και η Περιφέρεια. Αυτά έχουν σαν σκοπό, μαζί με τα όργανα που θα εγκαταστήσουν και οι Ιταλοί την παρακολούθηση της σεισμικότητας στο Ιόνιο, το Βόρειο Ιόνιο, την Αδριατική και την καταγραφή των παλιρροιακών κυμάτων ώστε να υπάρχει στο μέλλον ένα μοντέλο πρόγνωσης εμφάνισης τσουνάμι αλλά και μιας «πρόβλεψης» της σεισμικότητας που παρατηρείται στην περιοχή με πιο στενή παρακολούθηση και λεπτομέρειες».
•Να επικεντρωθούμε στο παλιρροιογράφο μια και είναι η νέα εγκατάσταση στην περιοχή. Υπάρχει θέμα μεγάλων παλιρροιακών κυμάτων στην περιοχή;
Νομίζω ότι και ο παλιρροιογράφος της Κέρκυρας αλλά και οι άλλοι δυο που έχουν εγκατασταθεί στην Ιταλία καλύπτουν την περιοχή. Μπορεί πράγματι να μην είχαμε όλα αυτά τα χρόνια φαινόμενα τσουνάμι ειρηνικού και να μην περιμένουμε τέτοια, αλλά έχει να κάνει και με την ανύψωση της στάθμης της θάλασσας και την πλημμύρα κάποιων παράκτιων περιοχών. Αυτό δεν είναι προϋπόθεση ενός τσουνάμι με τεράστια κύματα αλλά μια προοδευτική διαδικασία την οποία μπορούμε να παρακολουθήσουμε. Αν δούμε μέσα από τον παλιρροιογράφο αύξηση της ανόδου της θάλασσας σε κάποια σημεία μπορούν να παρθούν έγκαιρα μέτρα από την πολιτεία.
•Για να καταλήξουμε όμως εδώ σήμερα χρειάστηκαν πολλά χρόνια…
Ναι, περίπου 20 χρόνια. Σαν ΤΕΔΚ τότε είδαμε την ανάγκη να υπάρχει στην Λευκάδα ένας καλός σεισμογράφος μια και είμαστε στο κέντρο ενός ρήγματος και εμείς και η Κεφαλονιά. Το ρήγμα αυτό δίνει ανά τακτικά διαστήματα μεγάλους σεισμούς. Στην Λευκάδα το ρήγμα αυτό είναι τέτοιο που πάνω από 6,5 Ρίχτερ δεν έχει δώσει και δεν πρόκειται να δώσει ποτέ . Αντίθετα στην Κεφαλονιά, που είναι μεγαλύτερο το μήκος δίνει και μεγαλύτερο σεισμό. Πήραμε τότε την απόφαση, τη δεκαετία του 90, να διαθέσουμε από τα πενιχρά χρήματα που είχαμε ένα μέρος για την αγορά σεισμογράφου. Τον εγκαταστήσαμε μόνιμα στην Εγκλουβή. Στην αρχή τότε με πρόεδρο την Ζωή Σκιαδά ξεκινήσαμε τη συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης . Ξεκινήσαμε με ασύρματη σύνδεση και στη συνέχεια έγινε δορυφορική. Στη συνέχεια μετά το μεγάλο σεισμό του 2003, που μας έδειξε πόσο πίσω ήμασταν από μια έγκυρη καταγραφή, και με πρόεδρο τότε τον Μάκη Μελά ζητήσαμε από την αντιπροσωπεία της ΚΕΔΚΕ που είχε έρθει και μας ενέκριναν τελικά την αγορά περίπου επτά κινητών σεισμικών μονάδων. Πέρασε καιρός όμως από αυτό και μετά από οικονομικές περιπέτειες καταφέραμε τελικά να μας χρηματοδοτήσει και η ΚΕΔΚΕ να αγοράσουμε δύο πολύ καλά gps και να εγκατασταθούν σε Σφακιώτες και Βασιλική και επιπλέον εγκαταστήσαμε ένα δίκτυο κινητών σεισμογράφων που βρίσκονται σε Τσουκαλάδες, στο Νυδρί, στην Εύγηρο, το Δράγανο και στον Άγιο Νικόλαο στη Νηρά. Δύο επίσης εγκαταστάθηκαν στην Κεφαλονιά. Και έτσι φτιάξαμε ένα δίκτυο που παρακολουθείται από όλους. On line αυτή τη στιγμή είναι ο σταθμός στους Τσουκαλάδες, Κάβαλο και Εύγηρο.. Θέλουμε να γίνουν όλοι on line σε εθνικό δίκτυο. Αυτό είναι το σεισμικό δίκτυο που καταφέραμε να έχουμε και δίνει σημαντικά συμπεράσματα στους επιστήμονες.
