Ένας και μοναδικός ο ψάλτης το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα στο μοναστήρι της Ιράς στην λειτουργία της αγάπης. Και αυτός δεν ήταν άλλος από το Διοικητή του ΟΓΑ, Ξενοφώντα Βεργίνη.
Το απόγευμα της Κυριακής (ή αλλού στις 11 το πρωί) τελείται ο «Εσπερινός της Αγάπης», όπου σε πολλές γλώσσες διαβάζεται το Ιερό Ευαγγέλιο και διατρανώνεται παγκοσμίως η εποχή της Αναστάσιμης ελπίδας.
Την Κυριακή του Πάσχα η Εκκλησία αφήνει πίσω τον πόνο, τη θλίψη των Παθών και της Σταύρωσης και διακηρύττει την αγαλλίαση και την ελπίδα που φέρνει η Ανάσταση.
Το απόγευμα της Κυριακής οι απανταχού Ορθόδοξοι τελούν τον «Εσπερινό της Αγάπης». Το Ιερό Ευαγγέλιο διαβάζεται σε δεκάδες ξένες γλώσσες για να διατρανωθεί παγκοσμίως η εποχή της Αναστάσιμης ελπίδας. Ο Εσπερινός ονομάζεται και «Αγάπη», επειδή ο Χριστός σταυρώθηκε και αναστήθηκε για την αγάπη των ανθρώπων. Για να μπορέσει ο άνθρωπος να μορφώσει λυτρωτική σχέση κοινωνίας με το Θεό. Για να αποκτήσει ο άνθρωπος προοπτική σωτηρίας, μια προοπτική θεμελιωμένη στην άφθαρτη, άνευ όρων και ορίων αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο.
Λέγεται ότι η παράδοση της μετάφρασης και απόδοσης του Ευαγγελίου στις γλώσσες των χριστιανικών λαών ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη, όπου λόγω του Πατριαρχείου παρευρίσκονταν πολλοί ξένοι Ορθόδοξοι διπλωμάτες, οι οποίοι ήθελαν να ακούνε το Ευαγγέλιο και στη γλώσσα τους, αλλά μπορεί και να αντανακλά την ανάγκη να μοιρασθούμε το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης με τον θρίαμβο κατά του Θανάτου σε όσο το δυνατόν περισσότερες γλώσσες, για να κηρυχθεί σ’ όλα τα έθνη της οικουμένης το «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος».
«Ἀναστάσεως ἡμέρα, λαμπρυνθῶμεν λαοί, Πάσχα Κυρίου, Πάσχα· ἐκ γάρ θανάτου πρός ζωήν, καί ἐκ γῆς πρός οὐρανόν, Χριστός ὁ Θεός, ἡμᾶς διεβίβασεν, ἐπινίκιον ᾄδοντας».
Πληροφορίες για το μοναστήρι
Βρίσκεται στο ΝΔ άκρο της Λευκάδας, κοντά στο ακρωτήριο Λευκάτας, που συνδέεται με την αρχαία ποιήτρια Σαπφώ, με τον γνωστό φάρο και λίγα χλμ. μετά την περίφημη παραλία Πόρτο Κατσίκι. Η ονομασία «Ιρά» ή «Νιρά», όπως το προφέρουν οι ντόπιοι, προέρχεται πιθανώς από το ειδωλολατρικό Ιερό του Λευκάτα Απόλλωνα στο απόκρημνο ακρωτήριο Λευκάτας.
Το μοναστήρι χτίσθηκε ίσως λίγο μετά το πέρασμα του λειψάνου του Αγίου Νικολάου και από τη Λευκάδα (1087), καθώς το μετέφεραν οι Σταυροφόροι από τα Μύρα της Μ. Ασίας προς το Μπάρι της Ιταλίας. Ιστορικές πληροφορίες υπάρχουν για την ανακαίνισή του τον 17ο αι. από τον πρώην Επίσκοπο Παραμυθίας Κλήμη. Αργότερα περιήλθε σε οικογένειες του γειτονικού χωριού Αθάνι, οι οποίες αφιέρωσαν στη Μονή αρκετά κτήματα. Τη διοίκηση της Μονής είχαν οι οικογένειες των κτητόρων.
Πολλές φορές η, δυσπρόσιτη παλαιότερα, Μονή του Αγίου Νικολάου χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας κληρικών. Προσέφερε σπουδαία πνευματική και υλική στήριξη στους κατοίκους της γύρω περιοχής στα χρόνια της ξενικής κατοχής και αργότερα. Στα τέλη του 19ου αι. πραγματοποιήθηκαν σημαντικές ανακαινιστικές εργασίες με την επιστασία του δραστήριου ηγουμένου της Μονής, ιερομονάχου Παγκρατίου Κατωπόδη. Σήμερα θεωρείται γυναικεία μονή εν ενεργεία.
Στο καθολικό της Μονής σώζεται σχεδόν ανέπαφο το καταπληκτικό τέμπλο, έργο του Ανδρέα Μπέτζου (1799). Επίσης, στη Μονή ανήκει η μοναδικής τέχνης εικόνα του Αγ. Νικολάου (1699), διά χειρός Δημητρίου Φώσκαρη. Έξω από το μοναστήρι σώζεται παλιό αλώνι και πέτρινες κυψέλες για μελίσσια, που αφθονούν στην περιοχή, χάρη στο άφθονο θυμάρι που φυτρώνει γύρω.
Πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 10 Μαΐου, εις ανάμνησιν της «παρόδου» (μετακομιδή) του ι. λειψάνου του Αγ. Νικολάου.
Σήμερα ένα καινούριο ξεκίνημα επιχειρείται στο μοναστήρι, με το διορισμό νέου Ηγουμενοσυμβουλίου – Διοικούσης Επιτροπής, με αποστολή την ανακαίνιση της Μονής και την ανάπλασή της σε χώρο κατάλληλο για τη διαμονή και την άσκηση μοναχικής αδελφότητας στο μέλλον.
