ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

Ευθύνονται οι μελισσοκόμοι για την καταστροφή των πεύκων;

Ένα απόγευμα εκεί  που μιλούσαμε  με τον κ. Σπύρο Σταύρου στο πανέμορφο σπίτι του στον Αη Γιάννη με το υπέροχο δάσος, μας είπε για τον μεγάλο του παράπονο  που έχει μετατραπεί σε αγωνία.  Αυτό το παράπονο έχει όνομα και λέγεται Βαμβακίαση ή αλλιώς Marchalina hellenica.  Με θλιμμένο  ύφος γυρνά, μας κοιτάζει και λέει: «Πονάει η ψυχή μου να βλέπω αυτά τα πανέμορφα πεύκα που σαράντα πέντε χρόνια πριν τα φύτεψα και τα μεγάλωσα σαν παιδιά μου και τώρα είναι όλα άρρωστα».

Όλοι  λοιπόν έχουμε δει πεύκα με βαμβακίαση. Άλλωστε στα περισσότερα σημεία στην Λευκάδα ένα μεγάλο μέρος των δέντρων έχουν ήδη καταστραφεί.  Τα τελευταία χρόνια πολίτες και ερευνητές διασταυρώνουν τα ξίφη τους με μελισσοκόμους και ερευνητές της μελισσοκομίας για το κατά πόσο οι μελισσοκόμοι ευθύνονται για την βαμβακίαση των πεύκων, και το κατά πόσο η δεύτερη ευθύνεται για το θάνατο πολλών πεύκων.  Εάν κάποιος κάνει μια βόλτα στα Πευκούλια, στο δασάκι της Φανερωμένης και του Φρυνίου, στον Άη Γιάννη, στους Εγκρεμνούς θα καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει.

Μιλήσαμε με ειδικούς επιστήμονες οι οποίοι είχαν κάνει και  είχαν καταθέσει στους αρμόδιους διάφορες μελέτες πριν 10 χρόνια και συγκεκριμένα για την περιοχή μας, τονίζοντας το πόσο κινδυνεύουν τα πεύκα στο νησί της Λευκάδας. Δυστυχώς όμως τότε δεν έγινε κάτι, και φτάσαμε σήμερα στο σημείο να βλέπουμε όλα αυτά τα δάση να καταστρέφονται και να μην υπάρχει λύση.

Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή όμως.

Στα πεύκα  υπάρχει εγκατεστημένο το έντομο Marchalina hellenica που με το ρύγχος του απομυζεί χυμούς από τον ιθμό και το ξύλο του πεύκου αποδυναμώνοντας το. Το έντομο ζει στον φλοιό του δέντρου μέσα στο φελλό του.

Για να προστατευτεί παράγει την βαμβακάδα δημιουργώντας αισθητικό πρόβλημα  και το μελίτωμα που γεμίζει τους κορμούς και τους χώρους γύρω από τα δέντρα προσελκύοντας μέλισσες, και προκαλώντας σημαντικές ζημιές ρυπαίνοντας κατασκευές, οχήματα  και χώρους.

Οι μελισσοκόμοι έχουν άμεσο όφελος από αυτό το ζουζούνι γιατί αυτό εκκρίνει ένα ζαχαρώδες υγρό το οποίο το μαζεύουν σε αφθονία οι μέλισσες που με την κατάλληλη επεξεργασία το μετατρέπουν στο περίφημο Ελληνικό πευκόμελο.

Όσο λοιπόν περισσότερα από αυτά τα ζουζούνια υπάρχουν σε ένα πεύκο τόσο περισσότερο μέλι θα βγει από αυτό. Γι αυτό και οι κυβερνήσεις της χώρας μας κατά την δεκαετία του 1980 και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 επιδοτούσαν συνεργεία μελισσοκόμων να εμβολιάζουν με αυτό το έντομο τα πευκοδάση της χώρας μας προκειμένου να αυξηθεί έτσι και η ελληνική παράγωγη μελιού. Τα πράγματα άλλαξαν όμως από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 όταν παρατηρήθηκε ότι πέθαιναν πολλά πεύκα, και για την αιτία αυτή δεν άργησε να κατηγορηθεί ως υπεύθυνο το έντομο αυτό, η Marchalina hellenica δηλαδή.

Οι υποστηρικτές /μελισσοκόμοι  έλεγαν και λένε ότι δεν ευθύνεται το έντομο για το θάνατο των πεύκων, ενώ οι κατακριτές της  λένε  ότι ευθύνεται το έντομο αλλά και οι μελισσοκόμοι που εισήγαγαν το έντομο αυτό από το εξωτερικό  και έκαναν υπερβολικούς εμβολιασμούς με αποτέλεσμα τα πεύκα να μην αντέχουν τόσο πολύ μεγάλο αριθμό εντόμων να τα απομυζούν.  Πάντως εδώ και κάποια χρόνια οι εμβολιασμοί των πεύκων με το έντομο έχουν απαγορευτεί, και γίνεται προσπάθεια να μειωθεί ο πληθυσμός του. Το θέμα όμως αυτή τη στιγμή είναι αν υπάρχει λύση για να μην χαθούν τα δάση αυτά.

 

Αιώνες  λοιπόν  στην χώρα μας ,βρίσκεται σε ισορροπία  στο οικοσύστημα του προκαλώντας περιορισμένες φθορές στα πεύκα, αφού από αυτά ζει. Η σημερινή κατάσταση όμως είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής ανθρώπινης παρέμβασης. Λόγω των τεχνιτών εμβολιασμών των πεύκων  με το έντομο για να παραχθεί  περισσότερο πευκόμελο.

Η μεγάλη ένταση της προσβολής του εντόμου μπορεί να οδηγήσει και στην καταστροφή των πεύκων λόγω της εξάντλησής τους .  Στο νησί της Λευκάδας , το παρατηρούμε βέβαια σε όλη την Ελλάδα,  δάση ολόκληρα έχουν καταστραφεί από την βαμβακίαση.  Με όσους ειδικούς μιλήσαμε , όλοι μας είπαν ότι βασικά φταίει ο ανθρώπινος παράγοντας και το κράτος. Το θέμα πια δεν είναι ποιος φταίει αλλά τι μπορούμε να κάνουμε από εδώ και πέρα.

Η καταπολέμηση του εντόμου αποτελεί ένα σύνθετο επιστημονικό πρόβλημα ιδιαίτερα τώρα που απαγορεύθηκαν  εντελώς οι ψεκασμοί  των πεύκων με τοξικά σκευάσματα . Οι προτεινόμενες λύσεις  λοιπόν είναι:

  • πλύση των πεύκων . Απομακρύνει ποσοστό των εντόμων . μέσα σε ένα έτος ο πληθυσμός των εντόμων επανέρχεται . Μία λύση  είναι η βαφή σε ύψος 2-2,5 μέτρων  με βιολογική κόλλα οπότε τα έντομα που θα πέσουν δεν μπορούν να ξαναδημιουργήσουν φωλιές στο δέντρο. Ποσοστό επιτυχίας 65%
  • Ο ψεκασμός των πεύκων με έλαια και γαλακτώματά τους (παραφινέλαιο, κτλ) οπότε στο δέντρο δημιουργείται μία επιφάνεια μη φιλική για το έντομο και πέφτει .   Ποσοστό επιτυχίας 95%
  • Ψεκασμός με savona(άλατα καλίου λιπαρού οξέως-σαπούνι). Τα ποσοστά επιτυχίας έχουν πολύ μεγάλη διακύμανση οπότε τα αποτελέσματα είναι αμφίβολά. Ποσοστό επιτυχίας 28-95,3%