Κάτω από τα κυπαρίσσια και τον ουρανό της Λευκάδας, παίχτηκε σήμερα η τελευταία πράξη της ζωής του μεγάλου ιστορικού, του βαθιά Λευκαδίτη, Σπύρου Ασδραχά. Δίπλα στον αδελφό του, έτσι όπως ήθελε, όπως ήταν η επιθυμία του. «Η επιθυμία του ήταν να ταφεί κάτω από αυτά τα κυπαρίσσια», είπε ο ανιψιός του Γιάννης αποχαιρετώντας τον. Χθες στην πολιτική του κηδεία στην Αθήνα ήταν όλοι εκεί για να αποχαιρετήσουν μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες. Σήμερα στο νεκροταφείο της Λευκάδας ήταν οι φίλοι του, η ζωή του … Δίπλα στη γυναίκα του Καίτη και τους συγγενείς του , οι άνθρωποι που μεγάλωσαν μαζί, που τίμησαν το έργο και την πορεία του. Λιτά, αθόρυβα και όπως ακριβώς ήθελε να είναι αυτός ο τελευταίος αποχαιρετισμός. Από τον τόπο που ξεκίνησε … σε αυτό τον τόπο επέστρεψε για πάντα. Τον ξεπροβόδησαν ο αντιπεριφερειάρχης Θοδωρής Χαλικιάς, και ο δήμαρχος Λευκάδας , Κώστας Δρακονταειδής. Από την οικογένειά του ο ανιψιός του , Γιάννης Ασδραχάς.
Αντιπεριφερειάρχης Λευκάδας, Θοδωρής Χαλικιάς
Βρισκόμαστε εδώ σήμερα, για να αποτίσουμε φόρο τιμής στον Σπύρο Ασδραχά . Ο Σπύρος Ασδραχάς ήταν από τους μεγαλύτερους ιστορικούς της χώρας μας, με πλούσιο συγγραφικό έργο, αλλά και ένας σπουδαίος δάσκαλος και αγωνιστής. Υπήρξε ένας από τους ανανεωτές της ιστορικής επιστήμης. Γεννήθηκε στο Αργοστόλι το 1933 και μεγάλωσε στη Λευκάδα όπου τέλειωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο. Φοίτησε στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της φιλοσοφικής σχολής Αθηνών. Από το 1965 ως το 1967 με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών μετέβη στο Παρίσι όπου πραγματοποίησε μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές Το 1982 έγινε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Για πολλά χρόνια ήταν διευθυντής του τομέα Νεοελληνικών ερευνών, του εθνικού ιδρύματος ερευνών. Επίσης, συνέβαλε ιδιαίτερα στην συγκρότηση ιστορικών αρχείων. Η σχέση του Σπύρου Ασδραχά με την ιστορία ήταν βιωματική. Η ιστορία με τραβούσε από το μανίκι, με παραμόνευε ήταν γύρο μου έλεγε. Εννοούσε ότι ζούμε μέσα στο ρεύμα της ιστορίας, και δεν είμαστε επισκέπτες της που προσπαθούμε να κατανοήσουμε, αλλά εμείς την δημιουργούμε. Η ιστορία είναι στάση ζωής έλεγε. Γι’ αυτό και δήλωνε, πως δεν θέλησε να ασχοληθεί με τις μεγάλες προσωπικότητες, αλλά με εκείνους που ανέδειξαν αυτούς τους μεγάλους, δηλαδή με τους άσημους, τους καταφρονεμένους, τους φτωχούς τα άφωνα πρόσωπα της ιστορίας. Ίσως η απώλεια να είναι συνάρτηση της προσφοράς. Αν είναι έτσι, τότε η απώλεια είναι μεγάλη, και το κενό δύσκολα αναπληρώνεται. Με την αποχώρηση του, αποχωρεί από το προσκήνιο ολόκληρη γενιά ιστορικών, στους οποίους οι νεότεροι συνάδελφοι τους, οφείλουν τους νέους δρόμους που άνοιξαν.
Σπύρο Ασδραχά ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει.
Δήμαρχος Λευκάδας, Κώστας Δρακονταειδής
Αποχαιρετούμε σήμερα τον κορυφαίο Ιστορικό, το μαχόμενο Πολίτη, το σπουδαίο Δάσκαλο, το Λευκαδίτη, το Συμπατριώτη μας Σπύρο Ασδραχά .
Αποχαιρετούμε ένα μεγάλο της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας, μεταπολεμικό απόγονο και πνευματικό τέκνο του άλλου μεγάλου Λευκαδίτη Νίκου Σβορώνου, όντας σίγουροι ότι οι γενιές των ιστορικών που ακολουθούν θα τον τοποθετήσουν εκεί που ακριβώς του ταιριάζει.
Το σεμνό αλλά μάχιμο διανοητή, τον υπερασπιστή των θεσμών και της κοινωνικής έρευνας , τον ιστορικό των πολλών και των άφωνων, το φάρο της συνολικής θεώρησης της σύγχρονης πορείας της πατρίδας μας.
Το μαρξιστή διανοούμενο, τον αγωνιστή, τον απλό άνθρωπο περιμένει στη Λευκάδα ο Νίκος Σβορώνος. Να περπατήσουν ξανά μαζί στα καντούνια της παλιάς πόλης, να αφουγκραστούν τις αγωνίες των απλών ανθρώπων και αφού ανταμώσουν με το Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο να συναντήσουν τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, τον Άγγελο Σικελιανό και τόσους άλλους γνωστούς που βρίσκονται στα σκιερά μέρη.
Το Σπύρο Ασδραχά, είναι έτοιμη να δεχθεί η Λευκαδίτικη Γη, η Γη του Φωτεινού και του Αλαφροϊσκιωτου. Και τι καλύτερο για όλους μας, να θυμηθούμε τούτη την ώρα και να επαναλάβουμε τα λόγια αυτού που με την προσωπική του στάση δημιούργησε σχολή :
“Αυτοί οι οποίοι έχουν την τόλμη να εκφράζονται σ’ ένα υπερκείμενο επίπεδο δεν ξεχνούν την ταυτότητα τους…Εγώ είμαι ένας απλός άνθρωπος, ζω στη Νέα Σμύρνη, πηγαίνω στη Λευκάδα, όπου μ’ αγαπάνε οι πατριώτες μου. Και αυτό μου αρκεί.”
Καλό ταξίδι Σπύρο Ασδραχά
Για τον Σπύρο Ασδραχά μίλησε στο lefkadapress ο καθηγητής και φίλος του, Τριαντάφυλλος Σκλαβενίτης
Ήταν μεγάλη του επιθυμία να έρθει στην Λευκάδα. Να κλείσει ο κύκλος αυτός όπως τον άνοιξε και όπως άξια τον τίμησε στις διαδρομές τις μεγάλες του κόσμου και της ιστορίας του. Ο Σπύρος Ασδραχάς ήταν πολύ σπουδαία προσωπικότητα ως ιστορικός πρώτα αλλά και ως διανοητής και άνθρωπος που καλλιέργησε την κουλτούρα προς κάθε κατεύθυνση, άνθρωπος που ξέφυγε από τους δογματισμούς και τα έτοιμα σχήματα και έσκυψε κοντά στους ανθρώπους ιδιαίτερα στους αφανείς και άσημους, τους δημιουργούς της ιστορίας ακολουθώντας το παράδειγμα του Νίκου Σβορώνου και περισσότερο του δασκάλου του Πάνου Ροντογιάννη που ήταν ο πιο κοντινός του δάσκαλος από τα μαθητικά του χρόνια. Το έργο του είναι πολύ σπουδαίο. Κάνουμε συνέχεια αναφορές γι αυτό και θα ξανακάνουμε στην Λευκάδα όπως του αξίζει και όπως του το χρωστάει η Λευκάδα, ο κόσμος και πολύ περισσότερο εμείς που μάθαμε από αυτόν γιατί μας αντιμετώπιζε ίσους προς ίσον αλλά γνωρίζαμε και το μέγεθός του τη διαφορά μας και το πόσα του χρωστούσαμε. Συγχρόνως μάθαινε και από εμάς τα λίγα πράγματα που μπορούσε να μάθει και πάντα ήθελε να μαθαίνει. Πίστευε ότι η έννοια της μαθητείας και της διδασκαλίας εναλλάσσονται και έτσι πάνε καλά και έτσι προχωράει ο άνθρωπος στο να καταλάβει λίγο καλύτερα τα πράγματα αυτής μπερδεμένης ζωής και της διαδρομής των ανθρώπων . Άφησε πίσω του πολύ μεγάλο έργο γιατί ευτύχισε να δουλεύει 55 χρόνια από παιδί μέχρι τα τελευταία του χρόνια που έχασε την όρασή του και σταμάτησε πια να δημοσιεύει . Υπαγόρευε αλλά δε δημοσίευε . Όλα αυτά τα χρόνια έγραψε για τα πάντα. Και είχε την τύχη να τα δημοσιεύει αλλά και να τα συγκεντρώσει σε 14 τόμους οπότε είναι εύκολη η πρόσβαση στο έργο του, δύσκολη η κατανόηση γιατί ήταν βαθύς ιστορικός και ανέλυε συνεχώς …
Β.Β.
