Ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίστηκε, διαχρονικά, η διαχείριση των απορριμμάτων στη Λευκάδα, από την πολιτεία και τις προηγούμενες δημοτικές αρχές, είναι γνωστός λίγο έως πολύ. Τα αποτελέσματα αυτής της διαχείρισης βιώνουμε όλοι σήμερα, με πρόσφατο παράδειγμα την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο χώρο του σκουπιδότοπου και που δεν έχει σβήσει, 50 μέρες τώρα. Θέλουμε να καταθέσουμε με σαφήνεια τις απόψεις μας και για το συγκεκριμένο πρόβλημα της πυρκαγιάς, αλλά και να ενημερώσουμε για τις άσχημες εξελίξεις στο θέμα της οριστικής λύσης. Αδιαφορία ή ανικανότητα Στο Δημοτικό Συμβούλιο της 8ης Αυγούστου 2012, για πολλοστή φορά, θέσαμε ως θέμα την τραγική εικόνα της χωματερής και της ανάγκης για τη σωστή επιχωμάτωση των απορριμμάτων, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα όπως η δυσοσμία, η οπτική ρύπανση, ο κίνδυνος πυρκαγιάς κ.λπ.. Η τότε απάντηση της Δημοτικής Αρχής ήταν ότι «κάνουμε ότι μπορούμε». Σημειωτέον ότι την πρόχειρη επιχωμάτωση των απορριμμάτων, είχε αναθέσει η Δημοτική Αρχή με απόφασή της σε εργολάβο και με ετήσιο κόστος περί τις 85.000 ευρώ. Τις επισημάνσεις μας αυτές, δυστυχώς λίγες μέρες μετά, ήρθε να επιβεβαιώσει, με τραγικό τρόπο, η ίδια η πραγματικότητα με την εκδήλωση πυρκαγιάς. Μετά την πρόχειρη επιφανειακή παρέμβαση με επιχωμάτωση, η φωτιά περιορίστηκε μεν μετά τις πρώτες μέρες, όμως συνέχισε να σιγοκαίει με αποτέλεσμα να εκλύονται καπνοί και τοξικά αέρια. Ο κ. Δήμαρχος αυτό που κατάλαβε, ως μια από τις πρώτες προτεραιότητά του (!), ήταν να εκδώσει ανακοίνωση με την οποία υποστήριζε ότι η πυρκαγιά οφείλονταν σε εμπρησμό. Είναι γνωστό άλλωστε το σύνδρομό του, ότι όλοι τον «κυνηγούν». Οι μέρες περνούσαν και παρά το ότι το θέμα έμπαινε στα Δ.Σ. με ιδιαίτερη οξύτητα από την Κίνησή μας, αλλά και τις άλλες παρατάξεις της αντιπολίτευσης η μονότονη απάντηση ήταν, «κάνουμε επιχωμάτωση, μεταφέρουμε εκατοντάδες φορτηγά χώμα αλλά είναι αδύνατον να σβηστεί, λόγω διαφόρων δυσκολιών (υψηλά πρανή, κ.α.)». Με βάση δηλαδή αυτή τη λογική και στο όνομα, του πράγματι δύσκολου έργου της κατάσβεσης, η φωτιά μπορεί να συνεχίζεται επί μήνες, με τους ανόργανους (οξείδια) και οργανικούς ρύπους (διοξίνες) να εισπνέονται ή να καταναλώνονται μέσω της τροφικής αλυσίδας από τους πολίτες και ιδιαίτερα τους μαθητές των παρακείμενων σχολείων. Η εμπειρία όμως από αντίστοιχες περιπτώσεις στη χώρα μας, λέει ότι αν με συστηματικό τρόπο αντιμετωπισθεί, σε λίγες μέρες επιτυγχάνεται η κατάσβεση. Εμείς προτείναμε να ζητήσει τη βοήθεια (τεχνική και οικονομική) της πολιτείας, να συνεχισθεί η επιχωμάτωση με πολύ πιο εντατικούς ρυθμούς και να γίνουν μετρήσεις (π.χ. στα ψάρια του ιχθυοτροφείου) για να δούμε την έκταση του προβλήματος. Είναι φανερό ότι όλα ξεκίνησαν από την υποτίμηση του προβλήματος και την (συνήθη δυστυχώς) αντίληψη του τύπου «που θα πάει, θα σβήσει». Οι δήμαρχοι όμως ψηφίζονται από τους πολίτες, όχι για να είναι παρατηρητές ή καταγραφείς των προβλημάτων και των δυσκολιών, αλλά για να βρίσκουν λύσεις, ιδιαίτερα σε θέματα που έχουν σχέση με τη δημόσια υγεία. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, η στάση της δημοτικής αρχής δείχνει ή ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ή ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ. Είτε ισχύει το ένα είτε το άλλο, οι ευθύνες της είναι ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ. Οφείλει να δώσει λύση ΤΩΡΑ. Δεν θέλουν οριστική Λύση Πάνω από 30 χρόνια τώρα ως νομός «λύσαμε» με έναν πολύ «εύκολο» και «αποτελεσματικό» τρόπο το πρόβλημα. Στη μεν πόλη μπαζώνοντας με σκουπίδια τη θάλασσα (Βαρδάνια, Αλυκές) και μάλιστα σε περιοχή Natura, στον δε υπόλοιπο νομό απορρίπτοντάς τα σε κάθε ρεματιά που υπήρχε. Αποτέλεσμα, όλος ο νομός είναι ένας τεράστιος σκουπιδότοπος. Όλα αυτά δε, με τις «ευλογίες» της πολιτείας και δυστυχώς με την ανοχή μεγάλου μέρους των πολιτών. Κατά τα άλλα δε, όλοι ορκίζονταν στην ανάπτυξη! Τα ψέμματα όμως, εδώ και χρόνια, τέλειωσαν. Εμείς ως Κίνηση, από το 2007 που εκπροσωπούμαστε στο Δ.Σ., προτείναμε (και δημόσια με ανακοινώσεις) να εφαρμοστεί άμεσα, ένα ολοκληρωμένο και εφαρμοσμένο σε πολλές περιπτώσεις μοντέλο διαχείρισης. Το μοντέλο αυτό προβλέπει: 1. ΠΡΟΛΗΨΗ – δηλαδή μείωση του όγκου των απορριμμάτων, 2. ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ – π.χ. οικιακή κομποστοποίηση, 3. ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ – Διαλογή των απορριμμάτων στην πηγή, μείωση των συμμείκτων. 4. ΑΛΛΗ ΑΝΑΚΤΗΣΗ – Στην περίπτωσή μας είναι η κατασκευή του εργοστασίου, με στόχο την κομποστοποίηση και την ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων, 5. ΤΕΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ – ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής του Υπολείμματος (Χ.Υ.Τ.Υ.) Δυστυχώς στην Ελλάδα αλλά και στη Λευκάδα, υποτιμώνται τα τέσσερα πρώτα βήματα. συζητάμε μόνο για το ΠΟΥ θα θάψουμε και όχι για το ΤΙ θα θάψουμε. Βασιζόμενοι στο παραπάνω τρόπο διαχείρισης ζητήσαμε να αναληφθεί πρωτοβουλία από τους εκλεγμένους στο νομό (δημάρχους, βουλευτές) μας ώστε σε συνεργασία με γειτονικούς νομούς: α) να κατασκευασθεί σύγχρονη μονάδας επεξεργασίας – ανακύκλωσης των απορριμμάτων β) να εξευρεθεί Χώρος για την Υγειονομική Ταφή των Υπολειμμάτων (Χ.Υ.Τ.Υ.). Έτσι θα επιτυγχάναμε χαμηλότερα κόστη λειτουργίας και μεταφοράς, άρα και μικρότερη επιβάρυνση κατά δημότη, κυρίως όμως με δεδομένο ότι το παραγόμενο υπόλειμμα της μονάδας επεξεργασίας είναι σχετικά αδρανές και η περιβαλλοντική επιβάρυνση είναι μικρή, δίναμε οριστικά τέλος στο περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται στο νομό. Είναι αυτονόητο ότι η θέση αυτή, προϋπέθετε την παρουσία ενός σοβαρού κράτους. Επειδή διαπιστώσαμε ότι κάτι τέτοιο δεν ήθελαν να γίνει (υπουργείο, τοπικοί παράγοντες), προτείναμε οι παραπάνω προτάσεις να υλοποιηθούν σε επίπεδο νομού. ► Την προηγούμενη δημοτική περίοδο (2007-2010), στον πρώην δήμο Λευκάδας, η τότε δημοτική αρχή αποδεχόμενη, εν μέρει, αυτήν την αντίληψή μας προώθησε το θέμα. Η πρότασή μας αυτή, ως προς το πρώτο σκέλος (την κατασκευή της μονάδας επεξεργασίας) έγινε δεκτή και ψηφίσθηκε από το τότε Δ.Σ.. Η Κίνησή μας παρά το ότι διαφώνησε, ως προς τη θέση κατασκευής της μονάδας (δίπλα στο σημερινό σκουπιδότοπο), προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα και να υλοποιηθεί επιτέλους το έργο, ψήφισε θετικά και η απόφαση πάρθηκε ομόφωνα. Μέχρι τα τέλη του 2010 είχε σχεδόν ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας (μελέτες, κ.λπ.). Ως προς το δεύτερο σκέλος της πρότασή μας (την εξεύρεση δηλαδή Χ.Υ.Τ.Υ. στα όρια του νομού), προτείναμε η μελέτη να γίνει από «ανεξάρτητο – μη ιδιωτικό φορέα» (π. χ. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, κ.λπ.). Παράλληλα να υπάρξει δημόσια δέσμευση, από τους αυτοδιοικητικούς, αν είναι δυνατόν και από τα πολιτικά κόμματα ότι θα γίνει δεκτός ο όποιος χώρος υποδειχτεί. Φορέας διαχείρισης του έργου να είναι ο Σύνδεσμος Καθαριότητας. Επιπλέον η χρηματοδότηση για την κατασκευή, να γίνει από ευρωπαϊκά προγράμματα απορρίπτοντας κατηγορηματικά την κατασκευή από ιδιώτες (Σ.Δ.Ι.Τ.) που θα επιφέρει μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση στους δημότες μέσω της αύξησης των τελών. Δυστυχώς η προηγούμενη Δημοτική Αρχή σε αυτό το σκέλος ήταν αντίθετη, για λόγους που εκτιμούμε πως έχουν να κάνουν με το ενδεχόμενο πολιτικό κόστος. Οι ευθύνες του κ. Δημάρχου και της κυβέρνησης Με την ανάληψη από τη νέα Δημοτική Αρχή (1/1/2011) επιμείναμε σε αυτές τις απόψεις μας. Ήταν από τα πρώτα θέματα που θέσαμε στο Δ.Σ. Σε συζήτηση που έγινε στις 20/2/2011, με αφορμή την έγκριση μελετών δυο Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.) και αποκατάστασης των υπαρχόντων Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.), θέσαμε αναλυτικά αυτές τις προτάσεις. Τονίσαμε επίσης ότι το κόστος μεταφοράς των απορριμμάτων από τους Σ.Μ.Α. (μέχρι να κατασκευασθεί η μονάδα επεξεργασίας), όπως παραδέχθηκε και ο μελετητής κ. Χ. Τσιλιγιάννης, θα είναι υψηλό, της τάξης των 80 ευρώ/ανά τόνο (30-35 ευρώ τα μεταφορικά + 40-45 ευρώ η πληρωμή στον αποδέκτη – Αιτωλοακαρνανία). Το κόστος αυτό θα μετακυλήσει στους δημότες, γι΄ αυτό προτείναμε να φέρουν άμεσα οικονομική μελέτη, ώστε να δούμε τρόπους μείωσης της επιβάρυνσης των δημοτών (κάτι που δεν έγινε ποτέ). Τέλος ζητήσαμε να ανατεθεί άμεσα μελέτη, για την κατασκευή Σ.Μ.Α. και αποκατάσταση των Χ.Α.Δ.Α. Καλάμου και Καστού. Ο κ. Δήμαρχος συμφώνησε για την ανάγκη κατασκευής της μονάδας επεξεργασίας, όχι όμως με την πρόταση για την εξεύρεση Χ.Υ.Τ.Υ. στο νομό (στην πράξη, όχι στα λόγια). Στους μήνες που πέρασαν προχώρησαν: α) οι διαδικασίες για τους δυο Σταθμούς μεταφόρτωσης και την αποκατάσταση των Χ.Α.Δ.Α. του νομού και β) οι υπολειπόμενες γραφειοκρατικές διαδικασίες για τη μονάδα επεξεργασίας. Το υπουργείο με διάφορες δικαιολογίες, απέρριψε τη χρηματοδότηση του έργου της μονάδας επεξεργασίας, χωρίς καμία επι της ουσίας αντίδραση του κ. Δημάρχου, ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι τα χρήματα του ΕΣΠΑ και άλλων προγραμμάτων λιμνάζουν χρόνια τώρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μελετητής τους απέδειξε ότι το κόστος λειτουργίας θα είναι χαμηλότερο με την αρχική πρόταση. Αντ’ αυτού το υπουργείο πρότεινε: 1. την προμήθεια δεματοποιητή, με σύστημα περιτύλιξης των απορριμμάτων με μεμβράνη. 2. την κατασκευή ΜΟνάδας Προεπεξεργασίας Απορριμμάτων & Κομποστοποίησης (ΜΟ.Π.Α.Κ.). Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι σε πρώτη φάση τα σκουπίδια θα δεματοποιούνται θα περιτυλίγονται με μεμβράνη και θα αποθηκεύονται. Όταν κατασκευασθεί η ΜΟ.Π.Α.Κ. σε μέρος του ανενεργού ΧΑΔΑ Δ. Λευκάδας στην θέση «Αλυκές» Λευκάδας θα ακολουθείται η εξής διαδικασία. Θα δέχεται περί τους 30.000 τόνους/έτος αστικά απόβλητα (περιεχόμενο μπλε και πράσινων κάδων και σύμμεικτων απορριμμάτων αρχικά) καθώς και το περιεχόμενο των κάδων ξεχωριστής συλλογής των οργανικών. Θα ανακτώνται συσκευασίες, πλαστικά, γυαλί και χαρτί και τα οργανικά θα σταθεροποιούνται σε compost που θα ραφινάρεται επί τόπου. Θα συγκομποστοποιείται το οργανικό κλάσμα των απορριμμάτων μαζί με τις λάσπες των βιολογικών καθαρισμών. Το παραγόμενο compost θα χρησιμοποιηθεί για την αναδάσωση των ορεινών περιοχών της Λευκάδας (Αγ. Ηλίας, Σταυρωτά, Μέγα Όρος). Το υπόλειμμα της προεπεξεργασίας και ραφιναρίας (περίπου 10.000 τόνοι/έτος) θα μεταφέρεται με κοντέινερς στον ΧΥΤΥ 3ης Διαχειριστικής Ενότητας Ν. Αιτ/νίας (απόσταση 37km από την ΜΟΠΑΚ). Θέλουν να ιδιωτικοποιήσουν (και) τα σκουπίδια ► Το πρώτο εύλογο ερώτημα είναι, γιατί το υπουργείο απέρριψε την πρόταση για την μονάδα επεξεργασίας και αντιπρότεινε την κατασκευή μονάδας ΠΡΟεπεξεργασίας; Η απάντηση για μας είναι ξεκάθαρη. Η κυβέρνηση στα πλαίσια ενός γενικότερου σχεδιασμού που επιβλήθηκε από την τρόικα, σκοπεύει παραχωρήσει τη διαχείριση των απορριμμάτων σε ιδιώτες, πιθανότατα στους Γερμανούς. Μέχρι να γίνει αυτό, δεν χρηματοδοτεί λύσεις οριστικές αλλά λύσεις πρόχειρες και προφανώς φτηνές που θα βολέψουν τους μελλοντικούς «επενδυτές» (11 εκ. ευρώ για τη μια λύση, 3 εκ. ευρώ για αυτήν του υπουργείου). Είναι οι ίδιοι που ετοιμάζονται να «χαρίσουν» εκατομμύρια ευρώ στον κ. Μπόμπολα(;), με την προώθηση της υποθαλάσσιας ζεύξης της Λευκάδας, όταν τα προβλήματα των υποδομών στο νομό (απορρίμματα, βιολογικοί) λιμνάζουν. Αυτό που εκτιμούμαι ότι θα υλοποιηθεί, είναι η προμήθεια του δεματοποιητή που απλώς θα αποθηκεύει τα απορρίμματα στον υπάρχοντα χώρο. Είναι όμως πιθανόν, αν παραμείνουν αποθηκευμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, να «σκάσουν» οι μεμβράνες περιτύλιξης με κίνδυνο την συνέχιση της μόλυνσης του περιβάλλοντος. Ακόμα όμως κι αν προχωρήσει η κατασκευή της προτεινόμενης μονάδας προεπεξεργασίας, αντιλαμβάνεται ο καθένας ότι άλλο μονάδα επεξεργασίας και άλλο ΠΡΟεπεξεργασίας. Για παράδειγμα, το compost που θα παράγεται θα είναι πολύ χαμηλότερης ποιότητας, αφού προορίζεται για τα… Σταυρωτά και το Μέγα Όρος. Δεν διασφαλίζονται αυστηρές προδιαγραφές συγκεντρώσεων των οσμών και των πτητικών οργανικών ενώσεων στα εκλυόμενα αέρια στην ατμόσφαιρα. Δεν θα καίγεται το βιοαέριο, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το υπόλειμμα επίσης θα είναι πολύ λιγότερο αδρανές. ► Το δεύτερο ερώτημα είναι γιατί ο κ. Δήμαρχος και η παράταξή του, καθώς επίσης και η παράταξη του κ. Ξ. Βεργίνη (ο ίδιος απουσίαζε από την συνεδρίαση) αποδέχθηκαν μια πρόταση που δεν λύνει το πρόβλημα, εγκαταλείποντας την αρχική πρόταση που κι οι ίδιοι είχαν ψηφίσει; Θεωρούμε ότι είναι δέσμιοι των κεντρικών πολιτικών τους επιλογών, αδυνατώντας να συγκρουστούν και να διεκδικήσουν για τον τόπο τους όταν οι περιστάσεις το απαιτούν. Μην ξεχνάμε τη στάση του κ. Δημάρχου που λειτουργώντας ως μακρύ χέρι της τότε κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, προσπάθησε να περάσει, μέσω της ΕΥΔΑΠ, την ιδιωτικοποίηση του νερού. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της ευθύνης του κ. Δημάρχου και όσων ψήφισαν, αρκεί να αναφερθεί ότι για ένα τόσο σοβαρό θέμα η εισήγηση ήταν 19 γραμμές και χωρίς να παρευρίσκεται κανείς μελετητής για να μπορεί να δώσει τεχνικές (και όχι μόνο) διευκρινήσεις στους δημοτικούς συμβούλους. Αλήθεια, τι λέει για όλα αυτά, ο κατά τα άλλα λαλίστατος μέσω δελτίων τύπου, κ. βουλευτής Λευκάδας; Εμείς επιμένουμε ότι η υλοποίηση αυτής της πρότασης του υπουργείου όχι μόνο θα δημιουργήσει προβλήματα στο περιβάλλον, παρόμοια με αυτά που δημιουργεί η υπάρχουσα κατάσταση, αλλά αν προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση των απορριμμάτων η οικονομική επιβάρυνση των δημοτών, θα εκτοξευτεί. Είναι ανάγκη, για να μην ζήσουμε πάλι φαινόμενα σαν αυτά της πυρκαγιάς του καλοκαιριού, οι φορείς και οι πολίτες του νομού να διεκδικήσουν την οριστική λύση του προβλήματος, με την χρηματοδότηση της μονάδας επεξεργασίας, την εξεύρεση Χ.Υ.Τ.Υ. στη Λευκάδα και τη μη ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Σ’ αυτόν τον αγώνα η Κίνησή μας θα είναι στην πρώτη γραμμή. Άλλωστε το μέλλον δεν φτιάχνεται από μόνο του, αν δεν κάνουμε κάτι κι εμείς γι’ αυτό. Λευκάδα, 1 Νοεμβρίου 2012 Για τη Δημοτική Κίνηση «ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ» Δρακονταειδής Κων/νος
