Ο νέος νόμος της πολωνικής κυβέρνησης για την «αναδιοργάνωση της δικαιοσύνης» έχει προκαλέσει έντονες λαϊκές αντιδράσεις και δεκάδες χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν την περασμένη εβδομάδα στους δρόμους της χώρας.
Ο νόμος αφορά στον κρατικό έλεγχο στα δημόσια ΜΜΕ. Ήδη τέσσερις διευθυντές προγραμμάτων έχουν υποβάλει παραίτηση. Ο πρώην πρόεδρος της χώρας Λεχ Βαλέσα προειδοποιεί για τον κίνδυνο εμφυλίου πολέμου.
Με αξιώσεις για περισσότερη δημοκρατία οι διαμαρτυρίες στρέφονται κατά της νέας συντηρητικής κυβέρνησης υπό το κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS).
Πορείες συμπαράστασης έγιναν στο Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και το Λονδίνο.
Στη Βαρσοβία οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα όπως «Κάτω τα χέρια από το ραδιόφωνο» και «Η κυβέρνηση λέει ψέματα», ζητώντας να αποσυρθεί ο νόμος.
Την διαδήλωση οργάνωσε η Επιτροπή για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας, η οποία τον Δεκέμβριο είχε κινητοποιήσει δεκάδες χιλιάδες αντικυβερνητικούς διαδηλωτές.
Ήδη την περασμένη εβδομάδα υπέβαλαν την παραίτησή τους οι διευθυντές τεσσάρων προγραμμάτων του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού TVP. «Πρέπει να βγούμε στους δρόμους, ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης είχαμε ήδη στη χώρα μας» δήλωσε μια ηλικιωμένη ανάμεσα στους διαδηλωτές στη Βαρσοβία αναφερόμενη στο κομμουνιστικό παρελθόν της Πολωνίας.
Ο ισχυρός άνδρας της πολωνικής κυβέρνησης, πρόεδρος και ιδρυτής του κυβερνώντος κόμματος του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS) Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, συνέκρινε τους διαδηλωτές με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Σύμφωνα με τα σχέδια της κυβέρνησης οι διευθυντικές θέσεις στα δημόσια ΜΜΕ θα ορίζονται από το κράτος. Δεν θα δημοσιεύονται πλέον προκηρύξεις από το πολωνικό ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο, αλλά οι διορισμοί θα γίνονται απ’ ευθείας από τον υπεύθυνο για τις ιδιωτικοποιήσεις υπουργό Οικονομικών.
Συμβούλιο από αντιπροσώπους του προέδρου και του κοινοβουλίου, στο οποίο το κυβερνών κόμμα έχει την απόλυτη πλειοψηφία, θα αντικαταστήσει την μέχρι σήμερα επιτροπή ελέγχου των ΜΜΕ.
Ο νέος νόμος τέθηκε σε ισχύ την Παρασκευή ενώ την ίδια μέρα ορίστηκαν νέοι διευθυντές στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Τη Δευτέρα αναμένεται να αναλάβουν υπηρεσία και άλλοι υπεύθυνοι προγραμμάτων.
Το κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης αιτιολογεί την απόφασή του με το εξής σκεπτικό: κατά τη διάρκεια της προηγούμενης κυβέρνησης των φιλελευθέρων τα ΜΜΕ ήταν κομματικά, γι’ αυτό και πολλοί συντηρητικοί πολιτικοί δεν ανταποκρίνονταν στις προσκλήσεις της κρατικής τηλεόρασης για συνεντεύξεις – αντ’ αυτού προτιμούσαν τα ΜΜΕ που ήταν φιλικά προσκείμενα προς το κόμμα τους.
Οι επικριτές του νόμου φοβούνται ότι η κρατική τηλεόραση και το ραδιόφωνο θα μετατραπούν σε όργανα προπαγάνδας της κυβέρνησης, παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Πιότρ Γκλίνσκι πως δεν πρόκειται για πολιτική κάθαρση.
Παραιτήσεις δημοσιογράφων
Σύμφωνα με τον νόμο που έφερε στη βουλή το συντηρητικό κυβερνών κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS), θα πρέπει να λήξουν άμεσα οι συμβάσεις των σημερινών εποπτικών συμβουλίων και των προϊσταμένων στη δημόσια τηλεόραση και ραδιοφωνία. Στο εξής θα αποφασίζουν για το ποιος θα καταλαμβάνει τις ανώτερες θέσεις στα δημόσια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ο υπουργός Οικονομικών και η κυβέρνηση.
Ενάντια στον νόμο, για την ενεργοποίηση του οποίου χρειάζεται ακόμη μόνο η υπογραφή του προέδρου Αντρέι Ντούντα, εκδηλώθηκαν ήδη διαμαρτυρίες από οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και από συλλόγους δημοσιογράφων, όπως οι Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα και η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση.
Η Καταρίνα Γιανόφσκα, υπεύθυνη εδώ και τέσσερα χρόνια του προγράμματος TVP Kultura, ανακοίνωσε την παραίτησή της στον λογαριασμό της στο Facebook, δημοσιεύοντας μια φωτογραφία με το σύνθημα «Μη φοβάστε». Με μία δημόσια επιστολή παραιτήθηκε και ο Τόμας Λιζ, ένας από τους γνωστότερους δημοσιογράφους της Πολωνίας. «Κανείς δεν πρόκειται να αφαιρέσει από τους Πολωνούς τον λόγο» έγραψε.
Πολιτική κάθαρση;
Η πολωνική κυβέρνηση υπέβαλε τον σχετικό νόμο παρ’ όλη τη σφοδρή κριτική που δέχθηκε από την Κομισιόν και τις ενώσεις των ΜΜΕ. Ο νόμος προβλέπει τη μετατροπή των κρατικών Μέσων Ενημέρωσης σε «εθνικά ινστιτούτα πολιτισμού».
Παρατηρητές προβλέπουν ότι με αυτό τον τρόπο η κρατική τηλεόραση και ραδιοφωνία της Πολωνίας θα εναρμονίζονται με τη γραμμή της κυβέρνησης.
Από τον Νοέμβριο κυβερνά τη χώρα το κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης διατηρώντας την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας ασκήθηκε κριτική στην πρωθυπουργό Μπεάτα Σίντβο για τον διορισμό προσώπων του κόμματός της σε θέσεις κλειδιά στη διοίκηση, τη δικαιοσύνη και τις κρατικές υπηρεσίες.
Η Κομισιόν ήδη πριν από την κατάθεση του νόμου είχε απευθυνθεί με αυστηρούς τόνους στην κυβέρνηση της Πολωνίας. Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς είχε προειδοποιήσει με επιστολή του ότι κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις ενδέχεται να αντίκεινται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Υπενθύμιζε ότι η πολυφωνία των ΜΜΕ είναι ένα από τα αγαθά της δημοκρατίας.
Πρόκειται για το δεύτερο γράμμα που απευθύνει ο Τίμερμανς στους πολωνούς ηγέτες μέσα σε λίγες μέρες. Στις 23 Δεκεμβρίου είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση της χώρας ότι θα πρέπει να περιορίσει την εξουσία του συνταγματικού δικαστηρίου, οι αποφάσεις του οποίου μπορούν πλέον να λαμβάνονται χωρίς την αναγκαία πλειοψηφία των δύο τρίτων. Ωστόσο το κυβερνών κόμμα δε φάνηκε να πτοείται και ψήφισε τον σχετικό νόμο.
Προειδοποιήσεις από τον Λεχ Βαλέσα
Οι εξελίξεις στην Πολωνία προβληματίζουν έντονα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πόσο μάλλον αφού το κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης τηρεί κριτική στάση απέναντι στην προοπτική ένταξης της χώρας στην Ευρωζώνη. Ενώ όσον αφορά το προσφυγικό η νέα κυβέρνηση τονίζει ότι οι πρόσφυγες, και κυρίως οι μουσουλμάνοι, δεν είναι καλοδεχούμενοι στη χώρα.
Από την πλευρά του ο πρώην πρόεδρος της Πολωνίας Λεχ Βαλέσα προειδοποίησε για το ενδεχόμενο εμφυλίου πολέμου, τονίζοντας πως οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να γίνονται με διαφάνεια και όχι να επιβάλλονται με «βίαιο τρόπο».
Ήδη το περασμένο Σαββατοκύριακο είχαν διαδηλώσει χιλιάδες πολίτες στους δρόμους της Βαρσοβίας. Ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, ο σκληροπυρηνικός ιδρυτής του κυβερνώντος κόμματος, είχε κατηγορήσει τότε τους διαδηλωτές για προδοσία της πατρίδας χαρακτηρίζοντάς τους «Πολωνούς του χειρίστου είδους».
Πηγή : www.zougla.gr
