Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Νέοι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει
Κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Βασικός στόχος της είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με τα ψυχικά νοσήματα. Η ημέρα καθιερώθηκε ύστερα από πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το έτος 1994.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, με θέμα «Νέοι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει», επισημαίνει τις πιθανές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι στις μέρες μας, καθώς και τι χρειάζεται προκειμένου να είναι υγιείς, ευτυχισμένοι και ψυχικά ανθεκτικοί.
Η περίοδος της εφηβείας αλλά και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης αποτελούν μια περίοδο της ζωής του ανθρώπου, η οποία χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες αλλαγές, όπως για παράδειγμα τη φοίτηση σε ένα νέο σχολείο, την απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία για σπουδές, ή την έναρξη της επαγγελματικής ζωής. Πολλές από αυτές τις αλλαγές ενδέχεται να είναι ευχάριστες, ενώ κάποιες άλλες είναι πιθανό σε μεγάλο βαθμό να είναι στρεσογόνες με το αίσθημα του φόβου και την αμφιβολία να κυριαρχούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχικά νοσήματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τα μισά περιστατικά ψυχικών νοσημάτων ξεκινούν ήδη από την εφηβεία, μέχρι την ηλικία των 14 ετών, ενώ τα περισσότερα από αυτά δεν διαγιγνώσκονται ή δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς. Σε επίπεδο φορτίου νοσηρότητας μεταξύ των εφήβων, τρίτη κυριότερη αιτία είναι η κατάθλιψη, ενώ η αυτοκτονία αποτελεί τη δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου στους νέους 15 έως 29 ετών.
Επιπλέον, η κατάχρηση αλκοόλ και η χρήση παράνομων ουσιών στην εφηβική ηλικία αποτελεί μείζον ζήτημα σε πολλές χώρες του πλανήτη και συνδέεται με επικίνδυνες συμπεριφορές όπως τη συνουσία χωρίς την απαραίτητη προφύλαξη και τη ριψοκίνδυνη οδήγηση, ενώ δεν θα πρέπει να δίνεται λιγότερη σημασία στο ζήτημα των διατροφικών διαταραχών όπως η παχυσαρκία και η νευρική ανορεξία.
Σημαντικό είναι, για να αντιμετωπιστούν έγκαιρα πολλά από τα ανωτέρω, να ενισχυθεί από μικρή ηλικία η ψυχική ανθεκτικότητα των νέων.
Το πρώτο βήμα πρόληψης είναι η ευαισθητοποίηση και η κατανόηση των προειδοποιητικών ενδείξεων και συμπτωμάτων που χαρακτηρίζουν τα ψυχικά νοσήματα. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν και πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τα καταστήσουν ικανά να ανταποκριθούν στις καθημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στο σπίτι και το σχολείο. Η ψυχολογική υποστήριξη στα παιδιά μπορεί να προσφέρεται τόσο από τα ίδια τα σχολεία όσο και από τις κοινοτικές δομές και φυσικά οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι ώστε να ανιχνεύουν και να διαχειρίζονται επαρκώς τις ψυχικές διαταραχές.
