Ήταν Οκτώβριος του 2009 όταν ο τότε Υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ανακοίνωνε ότι το έλλειμμα του ΑΕΠ θα ήταν 12,7%, περίπου το διπλάσιο δηλαδή από αυτό που υπολόγιζε η προηγούμενη κυβέρνηση. Μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι ελληνικές κυβερνήσεις εφάρμοσαν στο ακέραιο τις μνημονιακές δεσμεύσεις, οι οποίες έπληξαν σε μεγάλο βαθμό την ελληνική κοινωνία.
Η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο να μελετήσει και να αναλύσει το φαινόμενο της καταστρατήγησης των εργασιακών δικαιωμάτων που συντελέστηκε την περίοδο 2010-2014.
Ο εργασιακός “μεσαίωνας” της Ελλάδας
Μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4093/2012, η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, καθόριζε τους ελάχιστους όρους εργασίας, μισθών και ημερομισθίων στον ιδιωτικό τομέα, είτε αυτοί αφορούσαν σε μισθολογικά είτε σε μη μισθολογικά ζητήματα. Η συμφωνία όρων εργασίας εκτός της ΕΓΣΣΕ ήταν αδύνατη, ωστόσο, τον Νοέμβριο του 2012, στο πλαίσιο των μνημονιακών δεσμεύσεων, η Ελλάδα αρχίζει να λαμβάνει μέτρα, όπως η μείωση του κατώτατου μισθού και το πάγωμα των αυξήσεων, που οδηγούν στην απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.
Αποτέλεσμα αυτού, ήταν ΕΓΣΣΕ να καθορίζει πλέον μόνο τους μη μισθολογικούς όρους εργασίας στην Ελλάδα.
Η λήξη της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας για τα έτη 2010 – 2012 έγινε το Φεβρουάριο του 2013 σύμφωνα με το ν. 4046/2012 και την ΠΥΣ 6/28.02.2012, όμως, έλαβε παράταση έως τις 15.05.2013. Μια ημέρα νωρίτερα υπεγράφη μεταξύ των εργοδοτικών φορέων (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε., Ε.Σ.Ε.Ε. και Σ.Ε.Τ.Ε.) και των σωματείων των εργαζομένων (Γ.Σ.Ε.Ε.) η νέα Σύμβαση για το 2013, που είχε αναδρομική ισχύ, από την αρχή του έτους, και που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2013.
Η τελευταία ΕΓΣΣΕ, διάρκειας ενός έτους, υπογράφτηκε 01/01/2014 και θα ίσχυε έως 31/12/2014.
Ως αποτέλεσμα των αλλαγών, η Ελλάδα ήταν η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου επιβλήθηκε μείωση των κατώτατων ονομαστικών μισθών, το εύρος της οποίας προκάλεσε πρωτοφανείς απώλειες για τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους οι οποίες ξεπερνούν σε ετήσια βάση τους τρεις μισθούς.
Το 2013, οι μέσες ετήσιες αποδοχές ανά απασχολούμενο στην Ελλάδα ήταν μικρότερες από αυτές της Σλοβενίας και της Κύπρου, όπου επίσης είχαν γίνει μειώσεις στους μισθούς. Την ίδια χρονιά ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, μετά την μείωση του Φεβρουαρίου του 2012, κατρακύλησε στην κατάταξη των είκοσι χωρών από την έβδομη στην δέκατη θέση και είναι πλέον –με εξαίρεση την Πορτογαλία- χαμηλότερος σε όρους αγοραστικής δύναμης από τον αντίστοιχο μισθό της Ισπανίας, της Μάλτας και της Σλοβενίας.
Τα στατιστικά στοιχεία που καταγράφηκαν, αποδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος. Η ανεργία των νέων εκτινάχθηκε, φθάνοντας σε νέο υψηλότερο σημείο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ μάλιστα με το πέρασμα των χρόνων, τείνει να αυξηθεί όλο και περισσότερο.
Οι εργαζόμενοι από την άλλη πλευρά κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την αισθητή μείωση των μισθών τους, την ώρα που η άλλοτε δεδομένη ασφαλιστική κάλυψη κατέστη πολυτέλεια.
Υπερωρίες χωρίς αμοιβή, μαύρη εργασία, ευέλικτα προγράμματα τύπου voucher προκειμένου να απασχοληθούν κάποιοι νέοι εργαζόμενοι, ανασφάλεια και καμία προοπτική ώθησαν 300.000 Έλληνες στη μετανάστευση και την αναζήτηση καλύτερων όρων διαβίωσης.
Οι αποδοχές στα χρόνια των μνημονίων
Όσον αφορά τη διαμόρφωση των αποδοχών, αξίζει να σημειωθούν τα εξής: μέσα σε περίπου τρία χρόνια ο βασικός μισθός έφτασε να μην ξεπερνά τα 586 ευρώ μεικτά κι αυτό μόνο στα χαρτιά· δεδομένου πως ο κάθε εργοδότης επέβαλε τους δικούς του κανόνες, παρέχοντας πολύ μικρότερους μισθούς, χωρίς, τις περισσότερες φορές, να υφίσταται έλεγχο.
Για τους νέους κάτω των 25 ετών ο πρώτος μεικτός μισθός έφτασε τα 510,95 ευρώ έναντι των 751,39 ευρώ για πλήρη απασχόληση. Ο έγγαμος εργαζόμενος, άνω των 25 ετών, χωρίς προϋπηρεσία, κατέληξε να πληρώνεται με 644,70 από 826,54 ευρώ μεικτά την ίδια στιγμή που ο άγαμος υπάλληλος χωρίς προϋπηρεσία έφτασε τα 586,08 από 751,39 ευρώ μεικτά.
Οι επιχειρήσεις, προχωρούσαν στην πρόσληψη νέων με χαμηλότερες αμοιβές ή συμβάσεις μαθητείας, εφάρμοζαν ελαστικά ωράρια εργασίας με λιγότερες ώρες αν υπήρχε πτώση στη ζήτηση, ενώ με ευκολία μπορούσαν να μετατρέψουν το 8ωρο σε 4ωρο για τον εργαζόμενο.
Η ανεργία στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.
Η κρίση χρέους που έπληξε με ιδιαίτερη οξύτητα τις χώρες στην Ευρωζώνη προκάλεσε την εκρηκτική άνοδο της ανεργίας, που ξεπέρασε το 25% στην Ελλάδα. Η μείωση της συνολικής απασχόλησης, αύξησε το δημοσιονομικό βάρος και υπέσκαψε τη βιωσιμότητα του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος στο σύνολο των καλύψεών του (συντάξεις-υγεία- ανεργία).
Τα ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα ανεργίας ανέδειξαν τις μεγάλες ανισότητες στην αγορά εργασίας μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ορισμένες χώρες (π.χ. Νορβηγία, Γερμανία, Σουηδία) επηρεάστηκαν μόνο συγκυριακά και επανήλθαν σύντομα σε χαμηλά επίπεδα, ενώ σε άλλες χώρες, όπως είναι η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ουγγαρία εκτινάχθηκαν τα ποσοστά ανεργίας, διευρύνοντας τις κοινωνικές ανισότητες και εντάσεις.
Πηγή: koutipandoras.gr
